تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تاثیر شدت چرای دام در مراتع مغان

خاک از مهمترین اجزای تشکیل دهنده اکوسیستم های مرتعی و تخریب آن، کاهش توان تولید مرتع را در پی خواهد داشت. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر شدت چرا بر خصوصیات خاک در مراتع مغان با استفاده از چارچوب گرادیان چرایی انجام شد. سه روستای تولکلو، کلش و پنجالو بعنوان نماینده مراتع علف - بوته زار مغان انتخاب شد. نمونه برداری، از سه شدت چرا و در سه فاصله از هر سه روستا انجام شد. در هر فاصله از روستا، سه نمونه خاک، از عمق ۰ تا ۳۰ سانتی متری (۲۷ نمونه) برداشت شد. پارامترهای خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، رطوبت وزنی اشباع، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم محلول، پتاسیم تبادلی، فسفر قابل جذب، درصد مواد خنثی شونده، کربن آلی، کربن آلی ذره ای، رس قابل انتشار، نیتروژن کل، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها و بافت خاک اندازه گیری شد. برای مشخص کردن روند تغییر پارامتر ها در شدت چراهای مختلف، از شدت چراهای سنگین، متوسط و سبک هر سه روستا میانگین گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تجزیه واریانس دو طرفه و با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد، میزان پتاسیم محلول و آهک خاک با افزایش شدت چرا، افزایش (۰۵/۰>P) ولی میزان سدیم محلول و درصد سیلت خاک به صورت معنی داری کاهش (۰۵/۰>P) می یابند ولی در پارامترهای دیگر اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج همچنین نشان داد که شدت چرا اثر منفی بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک از جمله آهک، سدیم محلول و درصد سیلت خاک دارد. بنابراین، در مدیریت مراتع و انجام برنامه های اصلاحی و احیایی، باید به خصوصیات فیزیک وشیمیایی خاک توجه شود.

کلیدواژه ها:

استان اردبیل ، اکوسیستم مرتع ، کانون بحران ، گرادیان چرایی