بررسی شاخص های کیفیت خاک در کشتزارهای گندم آبی در منطقه نظرآباد در غرب استان البرز

آگاهی از کیفیت فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در کشاورزی برای مدیریت بهینه کشتزارها و دستیابی به بیشترین بهره­وری اقتصادی ضروری است. در این مطالعه ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی (۳۰-۰ سانتی­متر) در ۹۵ کشتزار و عملکرد محصول گندم  آبی در ۳۲ کشتزار در اراضی زراعی شهرستان نظرآباد استان البرز تعیین شد. تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) برای انتخاب داده­های موثر بر کیفیت خاک مورد استفاده قرار گرفت و شاخص کیفیت تجمعی وزنی (IQIw) و ساده (IQIa) و نیز شاخص کیفیت نمورو (NQI) با استفاده از کل ویژگی­ها­ی خاک و حداقل ویژگی های انتخاب شده تعیین شدند. نتایج نشان داد که بین مقادیر شاخص­های کیفیت خاک (بین IQIw ، IQIa و NQI) که بر مبنای حداقل ویژگی ها و یا کل ویژگی­های خاک به­دست آمده­اند، همبستگی معنی­دار (۰۱/۰>p) است. همچنین بین عملکرد گندم آبی و شاخص­های IQIw (۶۱/۰=r)، IQIa (۵۸/۰=r) و NQI (۵۸/۰=r) که با استفاده از کل ویژگی­های خاک تعیین شده بود، همبستگی معنی­دار (۰۱/۰>p) است و این همبستگی در روش استفاده از حداقل ویژگی­ها به ترتیب ۶۸/۰، ۶۷/۰ و ۶۲/۰ است. با توجه به نتایج، شاخص­های NQI، IQIw و IQIa به دست آمده بر مبنای حداقل ویژگی­های خاک، حدود ۸۲ درصد کشتزارهای منطقه نظرآباد از کیفیت خاک خیلی خوب و خوب برخوردارند و حدود ۱۱ درصد کیفیت متوسط و حدود ۷ درصد کیفیت پایین و خیلی پایین دارد. با استفاده از نتایج این پژوهش، ضمن آگاهی از وضعیت کیفیت خاک منطقه، برای برنامه­ریزی مدیریت پایدار اراضی کشاورزی منطقه می­توان بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

تجزیه به مولفه های اصلی ، شاخص کیفیت نمورو ، شاخص کیفیت تجمعی ، عملکرد گندم