اثر برهمکنش ژنوتیپ × محیط بر عملکرد شکر سفید ارقام چغندرقند (Beta vulgaris L.) با دوره رشد کوتاه درکشت زمستانه

توسعه و ترویج کشت زمستانه چغندرقند یکی از راهکار های مهم برای استفاده از بارندگی های فصلی و صرفه جویی در مصرف آب آبیاری برای تولید این محصول است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر برهمکنش ژنوتیپ × محیط بر عملکرد شکر سفید و گزینش ارقام برتر با دوره رشد کوتاه از میان ۱۱ رقم چغندرقند درکشت زمستانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان در سه سال زراعی (۱۳۹۸-۱۳۹۷، ۱۳۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹)، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی تربت جام در دو سال زراعی (۱۳۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹) و در مزرعه تحقیقاتی کشت و صنعت جوین در یک سال زراعی (۱۳۹۹-۱۳۹۸) اجرا شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر محیط، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط بر عملکرد شکر سفید در سطح احتمال یک درصد معنی داری بود. نتایج بدستآمده از روش گرافیکی GGE بایپلات نشان داد که مولفه اصلی اول و دوم در مجموع ۶۴/۸۳ درصد از تغییرات کل عملکرد شکر سفید را توجیه کرد. بر اساس روش GGE بای پلات در محیط مغان در سال ۱۴۰۰ ارقام SVZB۲۰۱۹ و دراووس و در محیط های مغان در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، تربت جام در سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ و جوین در سال ۱۳۹۹ ارقام FDIR۱۹B۳۰۲۱، FDIR۱۹B۴۰۲۸ و SVZA۲۰۱۹ به ترتیب، از نظر پایداری عملکرد شکر سفید، برتر بودند. از نتایج این پژوهش چنین نتیجه گیری شد که محیط نقش بسزایی در بیان فنوتیپی عملکرد شکر سفید در کشت زمستانه ارقام چغندر قند مورد بررسی داشت. بنابراین لازم است ارقام بر اساس شرایط اقلیمی و زراعی مناطق هدف انتخاب و برای کشت زمسستانه معرفی شوند.

کلیدواژه ها:

چغندرقند ، پایداری عملکرد ، بیان فنوتیپی ، GGE بای پلات ، محیط ایده آل