اثر کادمیم وسیلیسیم بر رشد و برخی ویژگی های فیزیولوژیکی چغندر لبویی

کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که افزایش غلظت آن در محیط ریشه گیاه سبب بروز اختلالات متابولیسمی در گیاه می گردد. از طرف دیگر، سیلیسیم (Si) به عنوان عنصر کاهش دهنده اثرات سمی برخی عناصرسنگین شناخته شده است. به منظور بررسی اثر Cd و Si بر رشد و ویژگی­های چغندر لبویی (Beta vulgaris L. cv. DarK Red) آزمایش گلخانه ای با سه سطح Cd ( صفر، ۵/۲ و ۵ میلی گرم در لیتر) ازمنبع سولفات کادمیم و سه سطح Si (صفر، ۲۸ و ۵۶ میلی گرم در لیتر) از منبع متاسیلیکات سدیم به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال ۱۳۸۶ انجام گرفت. بذور چغندر لبویی در گلدان­های ۱۴ لیتری در بستر پرلایت کاشته شدند. ویژگی­های رشدی و فیزیولوژیکی در طول زمان رشد اندازه­گیری  و پس از رشد غده،  چغندر لبویی برداشت و ویژگی­های آن­ها اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که مصرف Cd موجب افزایش معنی دار غلظت Cd در برگ ها و ریشه چغندر لبویی شد. هم­چنین مصرف Cd باعث کاهش معنی­دار وزن خشک، سطح برگ، تعداد برگ و درصد مواد جامد محلول  (TSS) گردید. با مصرف Cd غلظت هیدروژن پراکساید (H۲O۲ ) ومالون دی آلدئید (MDA) در برگ­های گیاه چغندر لبویی افزایش معنی دار یافت. میانگین غلظت MDA و  H۲O۲در سطح ۵ میلی گرم در لیتر Cd  به ترتیب برابر μM /gFwt۴۸/۸۴ و mM/gFwt ۳۵/۲ بود. مصرف Si باعث افزایش معنی دار عملکرد گیاه، سطح برگ، تعداد برگ و TSS گردید. با مصرف Si غلظت  H۲O۲و MDA در برگ­های چغندر لبویی نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی دار نشان داد. میانگین شدت فتوسنتز در برگ­های گیاهان تحت آزمایش در تیمار شاهد، ۵ میلی گرم در لیتر Cd و ۵۶ میلی گرم در لیتر Si به ترتیب برابر با ۲۵/۱۸، ۹/۷و ۷۶/۲۵ μmol CO۲ m-۲S-۱ بودند. اثرات متقابل بین Si و Cd فقط در میزان کلروفیل برگ وفتوسنتز معنی دار بود.  مصرف Si تاثیری بر غلظت Cd در برگ­ها و ریشه چغندر لبویی نداشت، ولی با توجه به اثرات مثبت Si  در وزن خشک و برخی از ویژگی­های فیزیولوژیکی، مصرف آن در محلول غذایی قابل توصیه بوده ولی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

کلیدواژه ها:

چغندر لبویی (Beta vulgaris L.) ، سیلیسیم ، فتوسنتز ، کادمیم ، کلروفیل ، مالون دی آلدئید ، هیدروژن پراکساید