ارزیابی ژنوتیپ های ماشک کرکدار در شرایط تنش خشکی

تعداد ۱۲ ژنوتیپ ماشک کرکدار از نظر واکنش نسبت به تنش خشکی در قالب طرح کرت های خردشده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی باغ گیاه­شناسی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۸۲ مورد آزمایش قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری (بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید) در کرت­های اصلی و ژنوتیپ­ها در کرت­های فرعی منظور شدند. در این بررسی صفاتی مانند ارتفاع بوته، طول نیام، عرض نیام، تعداد دانه در نیام، وزن هزاردانه، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد شاخه جانبی، شاخص برداشت، بیوماس و عملکرد دانه در طول فصل زراعی اندازه گیری گردید. تنش خشکی کلیه صفات (به جز تعداد دانه در نیام) را به طور معنی­دار تحت تاثیر قرار داد. عملکرد دانه و بیوماس بیش­ترین مقدار کاهش را در اثر تنش خشکی نشان دادند. تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در بوته نیز بیش­تر از سایر اجزای عملکرد دانه از تنش خشکی متاثر شدند. در عین حال کاهش ارزش صفات برای کلیه ژنوتیپ­ها یکسان نبود و اثر متقابل معنی­داری بین ژنوتیپ و شرایط تنش برای صفات مهمی مانند بیوماس، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته و ارتفاع بوته مشاهده گردید.  ارزیابی ژنوتیپ های ماشک کرکدار بر اساس شاخص های STI و TOL نشان داد که در شرایط تنش خشکی متوسط ژنوتیپ شماره ۹ (از ایتالیا) و شماره ۷ (از ترکیه) بیشترین میزان تحمل به خشکی را از نظر عملکرد دانه دارا هستند. از نظر بیوماس نیز ژنوتیپ­های شماره ۳ و ۶ در زمره ژنوتیپ­های مطلوب در برابر تنش­های متوسط و شدید شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

بیوماس ، تنش خشکی ، شاخص های تحمل به خشکی ، عملکرد دانه ، ماشک کرکدار