روایت هجویری از ملامتیه

علی ابن عثمان جلابی هجویری از نویسندگان بزرگ حوزه تصوف است؛ اثر معتبر او _کشف المحجوب_ که اولین کتابتصوف به زبان فارسی است، از ابتدا مرجع سالکان بود و از منابع عرفان مدرسی شناخته میشد. او در «کشف المحجوب» بابی را به فرقه ملامتیه اختصاص داده است. این فرقه، علاوه بر اینکه در جریان تصوف تاثیر فراوانی بر جای گذاشت، از رویکردهایمهمی بود که در ادبیات و شعر فارسی نیز وارد شد و تاثیر عقاید این فرقه را در اندیشه و نگرش حافظ و مولانا نیز شاهد هستیم.هجویری شاگرد استادان بزرگی مانند ابوالفضل ختلی، ابوالقاسم کرکانی و قشیری است و همچنین به دلیل وابستگی به مراکزقدرت و نفوذ عرفان، نگاه مثبت و تاییدکنندهای به ملامتیان ندارد؛ از موضع قدرت به آنان نگاه میکند و آنها را افرادی ریاکارمیداند که در بند توجه خلق ماندهاند. این در حالی است که برخی از عرفای بزرگ، ملامتیان را بسیار ستودهاند و ابن عربی،مقام آن را تا حد نبوت بالا برده و پیامبر اسلام را از زمره آنان میدانست و در حق آنان گفته شد «اگر روا بودی که پس از احمد مرسل پیامبری بودی، از ایشان بودی». در این تحقیق، با روش توصیفی_ تحلیلی، براساس منابع کهن و معاصر، به بیان عقایدملامتیان پرداخته شده، سپس دیدگاه هجویری و رویکرد او بررسی میشود؛ زیرا هرچند تاکنون تمام تحقیقاتی که به ملامتیانپرداخته اند، از «کشف المحجوب» بهره برده اند اما، آن را برای بررسی عقاید شخص هجویری درباره ملامتیان نکاویده اند.

کلیدواژه ها:

ملامتیه ، اخلاص ، هجویری ، کشف المحجوب ، عرفان و تصوف اسلامی