ارزیابی توسعه و تکامل کارست در نواحی گرم و خشک (مطالعه موردی: حوضه آبریز خلیل آباد)

ارائه تعریفی بسیار مختصر و مفید برای واژه کارست بسیار مشکل می باشد؛ چرا که کارست حاصل فرایندهای متعددی است که در سنگ هایانحلال پذیر مختلف و تحت شرایط اقلیمی و زمین شناسی و هیدرولوژی گوناگون بوجود می آید. واژه کارست بعنوان یک سیمای پیچیدهژئومورفولوژی به پهنه هایی با خصوصیات ایدرولوژیکی بسیار ویژه اطلاق می شود، این مناطق حدود ۱۰ درصد سطح زمین را پوشانده اند. پدیده هایکارست که از انحلال سنگ های آهکی بوجود می آیند علاوه بر ایجاد اشکال متنوع ژئومورفولوژی نقش مهمی نیز در برنامه ریزی های محیطی ایفامی کنند. عوامل موثر در شکل گیری کارست عبارتند از: ورود آب به کارست، ایجاد یک سیستم جریان زیرزمینی، انحلال، اقلیم و تکتونیک میباشد. هدف از مطالعه حال حاضر ارزیابی توسعه و تکامل کارست و ایجاد اشکال ژئومورفولوژیکی کارستی در مناطق گرم و خشک است. مواد وروش های مورد استفاده در این تحقیق شامل منابع کتابخانه ای، بازدید میدانی و تحلیل نرم افزاری است. محدوده مورد مطالعه در خلیل آباد واقعشده است و بین عرضی ۳۲ درجه ۱۵ دقیقه و ۱۰ ثانیه تا ۳۲ درجه و ۳۳ دقیقه و ۵۵ ثانیه و ۵۳ درجه و ۱۸ دقیقه و ۵۰ ثانیه تا ۵۳ درجه و ۴۱دقیقه و ۵۳ ثانیه واقع شده است. این محدوده بخشی از شهر عقدا است که در شهرستان اردکان در استان یزد واقع شده است. پدیده هایژئومورفولوژیکی کارستی محدوده مورد مطالعه شامل غار اشکفت یزدان، پونور چشمه روستای انارستان، چشمه های کارستی روستاهای انارستان،زاوه، زرجوع، اشتیجه، کیکوه، ملکوه و...، فروچالهاای غارمانند، آبگیراای کارستی کوچک در روستای خلیل آباد می باشد که غار اشکفت یزدانقطر بزرگ غار از سمت داانه به سمت انتها از ۶۰ متر به ۴۵ متر کاهش می یابد و دارای سه استالاگمیت با ابعاد حدود ۳ متر و ۸۰ سانتیمتر ارتفاعدارد و دو استالاگمیت دیگر ۱ متر و ۲۰ سانتیمتر ارتفاع و حدود ۴۰ سانتیمتر قطر دارند و چندین استالاکتیت کوچک می باشد که از جملهمهمترین اشکال ژئومورفولوژیکی کارستی خلیل آباد می باشد. اکثر چشمه های موجود در محدوده مورد مطالعه مکانیسم درز و شکافی دارند ومیزان بازشدگی درزه ها غالبا کمتر از ۱ سانتیمتر است بنابراین در چشمه های موجود محدوده مورد مطالعه که مکانیسم درز و شکافی دارد و باآبدهی پایینی همراه است. سیستم جریان غالب افشان تا مجرایی می باشد.

کلیدواژه ها:

کارست ، مناطق کارستی ، خلیل آباد ، غار اشکفت یزدان ، چشمه های کارستی