اثر پوشش و دبی بر الگوی رطوبتی و نگه داشت آب خاک در سامانه آبیاری قطره ای نواری

آبیاری قطره ای نواری در صورت طراحی و اجرای صحیح، روشی موثر در افزایش راندمان آبیاری است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر پوشش پلاستیکی و دبی بر ابعاد الگوی رطوبتی و نگه داشت آب خاک از یک منبع خطی انجام شد. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار متشکل از دو عامل کاربرد یا عدم کاربرد پوشش و دبی (۲ و ۴ لیتر بر ساعت) در سه تکرار طراحی شد. این پژوهش در مزرعه دانشکده مهندسی آب و محیطزیست دانشگاه شهید چمران اهواز، در خاکی با بافت لوم رسی سیلتی صورت گرفت. ابعاد الگوی رطوبتی خاک، ۲۴ ساعت پس از پایان آبیاری تعیین گردید. اختلاف رطوبت خاک بین روزهای دوم و چهارم پس از آبیاری به عنوان معیار نگه داشت آب خاک در نظر گرفته شد. رطوبت خاک پس از گذشت ۲۴ و ۷۲ ساعت از پایان آبیاری، اندازه گیری شد. مطابق نتایج، با کاربرد پوشش عمق، عرض و مساحت خیسشده خاک به ترتیب ۵۹/۱۳، ۲۵/۲۰ و ۵۴/۳۸ درصد نسبت به تیمارهای بدون پوشش افزایش یافتند که این افزایش معنی دار بود. اختلاف رطوبت خاک بین روزهای دوم و چهارم پس از آبیاری، از ۹۶/۱ درصد در نوارهای بدون پوشش به ۶۵/۰ درصد در نوارهای پوشش دار کاهش یافت. با افزایش دبی از ۲ به ۴ لیتر بر ساعت، عمق خیس شده خاک از ۲۲/۲۷ به ۵۵/۲۳ سانتی متر کاهش، عرض خیس شده خاک از ۷۲/۲۶ به ۸۸/۳۱ سانتی متر افزایش و مساحت خیس شده خاک از ۱۷/۶۰۲ به ۲۸/۶۵۸ سانتی مترمربع افزایش یافت که در تمامی موارد حاکی از اثر معنی دار افزایش دبی بر این پارامترها می باشد. افزایش دبی سبب افزایش نگه داشت آب خاک گردید اما این اثر معنی دار نبود. کاربرد پوشش، نسبت به افزایش دبی، تاثیر بیش تری بر افزایش ابعاد الگوی رطوبتی و نگه داشت آب خاک داشت. بنابراین، کاربرد پوشش پلاستیکی جهت افزایش راندمان سامانه آبیاری قطره ای، توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

آبیاری تحت فشار ، پوشش پلاستیکی ، جبهه رطوبتی خاک ، عرض خیس شده ، یکنواختی پخش قطره چکان