بررسی فرهنگ بوروکراسی و ویژگی های آن در سازمان های آموزشی و اهمیت کارآیی در آن

اوایل قرن بیستم دنیای صنعتی شاهد توسعه سازمان ها و موسسات بزرگ و پیچیده بود. به موازات توسعهسازمان های صنعتی موسسات دولتی و بازرگانی نیز روز به روز بزرگتر و پیچیده تر شدند که نظام اداری برخاسته ازاین توسعه و تحول نظامی است که به بوروکراسی یا دیوان سالاری معروف است. ماکسوبر جامعه شناس آلمانی اولیننظریه پردازی است که بوروکراسی را مطالعه کرد و مدل نظری پرارزشی از خود باقی گذاشت. در نظریه سازمان کمتراصطلاحاتی وجود دارد که مانند بوروکراسی در بین عموم به طور ضمنی معنا و مفهومی منفی را تداعی کند. چنینبرداشتی منفی هر دو شکل بوروکراسی یعنی ماشینی و حرفه ای را در بر میگیرد. بوروکراسی مترادف با عدم کارآیینیست. اگر ما میگوییم اداره وصول مالیات، نمود یک بوروکراسی است. ممکن است بلافاصله عدم کارآیی در ذهنبیشتر افراد تداعی شود که دلالت بر ویژگی هایی از قبیل کاربرد سختگیرانه قوانین، فرار از مسئولیت، غیرشخصیبودن، کاغذبازی، دوندگی زیاد برای رتق و فتق امور، عدم تمایل به تغییر، ایجاد ادارات عریض و طویل و نظایر اینهادارد. اگر شما نیز وقتی واژه بوروکراسی را می شنوید، اینطور در مورد آن قضاوت می کنید باید چنین پیش داورییهایی را فراموش کنید. بوروکراسی صرفا یک ساختار سازمانی است. فی نفسه خوب یا بد نیست. در برخی از موقعیت هاکارآمد نیست، اما در برخی دیگر از موقعیت ها از کارآیی بالایی برخوردار است. در عصری که زندگی میکنیمعقلانیت و کارآیی در همه شئون آن ارزش و مطلوبیت پیدا کرده است؛ به طوری که غالبا انتظار داریم که مردم برایاعمال خود دلایل معقول داشته باشند، برای امور و کارهایی که انجام میدهیم اهداف، مقاصد یا انگیزه هایی قائلهستیم. علاوه بر آن انتظار داریم که کارها با کمترین هزینه و موثرترین وسایل انجام پذیرند. همین ارزشها در نهادهاو سازمانهای جامعه نیز مدنظر است. سازمانهای آموزشی نیز از ویژگی های بوروکراسی برخوردار هستند و کارآییدر این سازمانها خیلی مهم است. سازمان های آموزشی از نظر موضوع، فلسفه، هدف، ظرافت و خصلت خاصی کهدارند، درجه بوروکراسی بودن آنها با سازمانهای دیگر تفاوت دارد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی فرهنگبوروکراسی و ویژگیهای آن در سازمانهای آموزشی و اهمیت کارآیی در آن است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ، بوروکراسی ، ویژگی ها ، سازمان های آموزشی ، کارآیی