مطالعه تطبیقی اختیار دادستان در دیوان کیفری بین المللی و نظام کیفری ایران از منظر دادرسی منصفانه

نهاد دادستان در فرایند تعقیب کیفری، با تامین حقوق و الزامات برابر در تدارک دفاع برای متهم، نقش بسزایی در تحقق دادرسی منصفانه در نظام های داخلی و بین المللی ایفاء می کند. تحقیق حاضر درصدد بررسی الزامات دادرسی عادلانه در قلمرو اختیار دادستان در مرحله تحقیقات مقدماتی با تاکید بر فرایند آغاز تعقیب در دیوان کیفری بین المللی در مقایسه با حقوق ایران است. تعقیب کیفری در اساسنامه دیوان از اهمیت و سازوکار خاصی برخوردار است. اختیار دادستان ترکیبی مقتبس از نظام های حقوقی کامن لا و نوشته است و متضمن رعایت بسیاری از الزامات دادرسی عادلانه است. به لحاظ حذف نهاد بازپرسی، انجام امر تحقیق در کنار وظیقه تعقیب به عهده دادستان است، لیکن تمام وظایف دادستان تحت نظارت قضایی انجام می شود. درحقوق ایران تجمیع اختیارات متعدد در مقام دادستان، فقدان کنترل قضایی بر اقدامات وی، قیمومت دادستان نسبت به بازپرس، فقدان رسیدگی ترافعی در تحقیقات مقدماتی حکایت از عدول مقنن از بسیاری از اصول دادرسی منصفانه همانند تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق، برابری سلاحها، بی طرفی و استقلال قضایی دارد. بهره گیری از نظام حاکم بر دیوان که درصدد ایجاد هماهنگی بین نظام های حقوقی ملی در امر تعقیب کیفری بوده است، می تواند نفش به سزایی در تثبیت اصول دادرسی عادلانه ایفاء کند.

کلیدواژه ها:

مطالعه تطبیقی ، اختیار دادستان ، دادرسی منصفانه ، دیوان کیفری بین المللی ، نظام حقوقی