ارزیابی اثر مدیریت چرا بر شاخص های تنوع گیاهی در مراتع نیمه استپی استان چهارمحال و بختیاری

یکی از فشارهای مخرب فیزیکی بر عرصه مرتع که باعث کاهش و تغییر در تنوع گونه ای می گردد، چرای دام می باشد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر مدیریت بر روی مولفه های تنوع گیاهی (آلفا، بتا و گاما) با استفاده از روش تقسیم بندی افزایشی در مراتع شهرستان فارسان (مراتع باباحیدر و چلیچه ) است . بدین منظور ۴ منطقه با مدیریت های چرایی متفاوت در منطقه فارسان انتخاب گردید. فهرست برداری از گیاهان در ۳۰ پلات ۱ مترمربعی در طول ۳ ترانسکت ۱۰۰ متری در هر منطقه انجام گردید. کل غنای گونه ای (γr) به تنوع درون پلات (αplot) ، تنوع بین پلاتها (βplot)، تنوع بین ترانسکت ها (βtransect) و تنوع بین سایت ها (βsite) تقسیم بندی شد. نتایج نشان داد که از ۸۲ گونه ثبت شده در کل مناطق ، منطقه قرق چلیچه با ۵۳ گونه از بیشترین غنا برخوردار می باشد. تجزیه و تحلیل مولفه های تنوع گونه ای نشان داد که مولفه تنوع بین سایت (بتا ۳) بیشترین سهم را از تنوع کل به خود اختصاص داده است که نشان دهنده تفاوت در ترکیب بین سایت ها و اهمیت این مقیاس برای امور حفاظتی است . همچنین اعمال قرق سبب افزایش تنوع گونه ای در سطح پلات (آلفا ۱ و بتا ۱) گردید، در حالی که سبب کاهش تنوع گونه ای در مقیاس سایت (تنوع بین سایت ها یا بتا ۲) شد؛ بنابراین الزاما قرق کردن مراتع منجر به افزایش تنوع به ویژه در سطوح وسیع تر نخواهد شد. همچنین قرق دراز مدت می تواند منجر به افزایش یکنواختی و افزایش رقابت بین گیاهان شده و در نهایت تنوع گونه ای را کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

چرای دام ، مولفه های تنوع گونه ای ، مراتع شهرستان فارسان.