بررسی تاثیر پوسته های زیستی بر تبخیر و پویایی آب در محیط خاک

پوسته­های زیستی ویژگی های هیدرولوژیکی خاک از جمله تبخیر و پویایی آب در محیط خاک را تحت تاثیر قرار می­دهند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر پوسته­های زیستی خاک بر تبخیر و پویایی آب در محیط خاک به عنوان تابعی از زمان است. بدین منظور از مرتع قره­قیر استان گلستان اقدام به نمونه­برداری توده خاک شور و پوسته­های زیستی (دست نخورده به همراه پنج سانتی­متر خاک زیرین آن) شد. در شش ستون (با ارتفاع ۵۰ و قطر ۲۰ سانتی­متر) تا  ارتفاع ۴۳ سانتی­متری خاک ریخته شد و سپس لایه پوسته ­زیستی همراه با پنج سانتی­متر خاک زیرین آن بر روی آن ها قرار داده شد. در چهار ستون بدون پوسته تا ارتفاع ۴۸ سانتی­متر خاک ریخته شد. میزان تبخیر برای هر ستون با ترازو در طی ۱۴۲ روز اندازه­گیری شد. همچنین میزان آب خاک در سه زمان ۱۷، ۵۰ و ۱۰۳ روز پس از شروع آزمایش از  چهار عمق ۱۰ (D۱)، ۲۰ (D۲)، ۳۰ (D۳) و ۴۰ (D۴) سانتی­متری هر ستون اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که پوسته­های زیستی موجب کاهش تبخیر از سطح خاک به ویژه در زمان با نیاز تبخیری بالاتر (تا روز ۷۷) نسبت به ستون های بدون پوشش پوسته ­زیستی شدند. اما در طی دوره با نیاز تبخیری کم (روز ۷۷ الی ۱۴۲) تاثیر پوسته­های زیستی بر تبخیر معنی­دار نیست. مقدار آب خاک نیز مطابق روند تغییر تبخیر بود. بر اساس این نتایج می­توان نتیجه گرفت که پوسته­های زیستی خاک با ایجاد پوشش در سطح خاک تاثیر مهمی بر فرآیند تبخیر و حفظ آب در داخل خاک دارند.

کلیدواژه ها:

ویژگی های هیدرولوژیکی خاک ، خزه ، گلسنگ ، تبخیر ، آب خاک