کاربرد معیارهای PAW و IWC در مدیریت آبیاری و نقش آن بر توزیع شوری خاک و جذب آب گیاه

ابتدایی­ترین و متداول­ترین معیار فراهمی آب خاک برای گیاه "آب قابل استفاده گیاه (PAW)" است که دسترسی یکنواخت آب را بین دو حد پتانسیل ماتریک (معادل رطوبت ظرفیت مزرعه­ای تا پژمردگی دائم) فرض می کند و از سایر عوامل محدود کننده فراهمی آب برای گیاه صرف نظر می­نماید. معیارهای جدیدتر فراهمی آب مانند "ظرفیت آب انتگرالی (IWC)"، محدودیت های ناشی از تهویه نامناسب، زهکشی سریع، مقاومت فروروی خاک و شوری را مدنظر قرار می­دهد تا میزان آب قابل استفاده در خاک را به درستی برآورد نماید. در این پژوهش به منظور مقایسه کارایی دو معیار PAW و IWC، در یک باغ پسته تحت سامانه آبیاری قطره­ای، با اندازه­گیری ویژگی­های فیزیکی و هیدرولیکی خاک، مقدار PAW و IWC محاسبه و با استفاده از آن­ها دو مدیریت آبیاری  و  تعیین گردید که به­ترتیب دور آبیاری ۸ و ۱۲ روز و مدت آبیاری ۶ و ۱۲ ساعت به­دست آمد. پس از صحت سنجی مدل هایدروس برای شرایط باغ که دقت بالای مدلسازی را نشان داد، توزیع شوری و جذب آب گیاه برای دو مدیریت آبیاری مدلسازی شد. نتایج حاصل از مدلسازی نشان داد که در  شوری خاک به مناطق دورتری از ریشه درخت رانده شده و ناحیه با سطوح شوری پایین که نقش موثری در جذب آب دارد گسترش می­یابد. از این رو می­توان بیان کرد که  در مقایسه با  آب بیشتری در دسترس گیاه قرار می­­دهد. براساس مدل­سازی صورت گرفته در  و  به ترتیب ۷/۶۳ و ۱/۴۸ درصد از نیاز رطوبتی گیاه تامین شد. بنابراین با استفاده از معیار IWC، مدیریت آبیاری صورت گرفته می­تواند تطابق بهتری با شرایط مزرعه داشته و تنش­های کمتری متوجه گیاه شود.

کلیدواژه ها:

آب قابل استفاده گیاه ، ظرفیت آب انتگرالی ، فراهمی آب خاک ، مدل هایدروس