بررسی الگوی بیان برخی از ژن های مرتبط با فعالیت آنتی اکسیدانتی در ژنوتیپ های امیدبخش جو تحت شرایط تنش شوری

هدف: تنش شوری یکی از مهم­ترین تنش­های محیطی است که اثرات نامطلوب گسترده ای بر رشد و نمو گیاهان و بهره­وری محصولات کشاورزی در جهان دارد. در بین غلات، جو (Hordeum vulgar L.) دارای بیشترین میزان تحمل به تنش­های غیر زیستی به ویژه شوری می­باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی پاسخ مولکولی برخی از ژنوتیپ­های امیدبخش جو به تنش شوری، الگوی بیان ژن­های APX، GPX، SOD، Rbohf۱ و Rbohf۲ در دو تیمار عدم تنش و تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش­ها: در این مطالعه اثر تیمار شوری (mM NaCl ۲۰۰) بر تغییرات الگوی بیان ژن­های APX، GPX، SOD، Rbohf۱ و Rbohf۲ در شش ژنوتیپ امیدبخش جو به همراه رقم مهر (به عنوان شاهد) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و در دو محیط نرمال و تنش شوری در شرایط کنترل شده گلخانه و با استفاده از سیستم کشت هیدروپونیک به اجرا درآمد. پس از استقرار گیاهچه­ها و اعمال دوره تنش (۲۱ روز)، نمونه­برداری از بافت برگ انجام و میزان بیان نسبی هر یک از ژن­ها در هر دو شرایط رشدی با استفاده از روش(۲۰۰۱)  Pfaffl اندازه­گیری شد.نتایج: با توجه به نتایج به دست آمده اختلاف معنی­داری بین تیمارهای عدم تنش و تنش شوری و همچنین بین ژنوتیپ­های ارزیابی شده از نظر بیان نسبی ژن­های مورد مطالعه مشاهده شد. تیمار شوری به طور معنی­داری موجب افزایش بیان هر یک از ژن­های Rbohf۱، APX، GPX، Rbohf۲ و SOD به ترتیب به میزان ۸۰/۶، ۵۱/۴، ۲۶/۴، ۷۶/۲ و ۷۲/۲ برابر نسبت به تیمار عدم تنش شد. مقایسه الگوی بیان ژن­های ارزیابی شده در ژنوتیپ­های مختلف نشان داد دو ژنوتیپ G۶ و G۷ دارای واکنش بهتری از نظر پاسخ به تنش اکسیداتیو ایجاد شده به واسطه تیمار شوری و در نتیجه تحمل قابل قبولی در برابر تنش شوری بودند.نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه مشخص شد ژنوتیپ­های G۶ و G۷ بواسطه زمینه ژنتیکی خود قابلیت بالایی در تنظیم بیان ژن­های مرتبط با سیستم آنتی­اکسیدانتی دارند. از این­رو این ژنوتیپ­ها می­تواند به عنوان کاندید مناسبی برای بررسی­های تکمیلی و استفاده در آزمایشات سازگاری و پایداری جهت معرفی ارقام متحمل به تنش شوری مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

الگوی بیان ژن ، شوری ، فعالیت آنتی اکسیدانت ، جو زراعی