ارزیابی ظرفیت های درونی شهری با تاکید بر راهبرد توسعه میان افزا (مورد مطالعه: شهر اردبیل)

توسعه میان افزا یکی از راهبردهای نوین در زمینه مقابله با توسعه فیزیکی شهرها مطرح شده است. هدف اصلی این راهبرد تسخیر مجدد فضاهای شهری از دست رفته و یا تخریب شده می باشد. شهر اردبیل یکی از مراکز اصلی استانی کشور می باشد که همزمان با دیگر شهرهای کشور با توسعه فیزیکی بی رویه روبرو است. چنانکه مساحت شهر از۶۰۰۰ کیلومتر مربع در سال۱۳۷۵ به۱۱۰۸۱ در سال۱۳۹۵ رسیده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی ظرفیت های توسعه درونی این شهر با تاکید بر راهبرد توسعه میان افزا می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. از روش ضریب آنتروپی شانون و هلدرن برای سنجش توسعه فیزیکی شهر، شاخص نزدیکترین همسایگی برای الگوی توزیع ظرفیت های درونی شهر و مدل ویکور جهت رتبه بندی مناطق شهر با توجه کاربری های مورد مطالعه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد شهر اردبیل رشد و توسعه فیزیکی پراکنده و بی قوراه داشته است میزان ln(n) ۳۸/۱ بدست آمده است که در مقایسه با میزان ضریب آنتروپی شهر که ۳۷/۱ بدست آمده است. همچنین نتایج هلدرن نیز نشان می دهد، حدود ۳۱/۹۰ درصد از رشد شهر ناشی از رشد جمعیت بوده است و تنها ۶۹/۹ درصد مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر بوده است. با بررسی تطبیقی میزان مساحت پیشنهادی و مساحت محقق شده شهری مشخص می شود که حدود۹۱۷ هکتار از سطوح کاربری های پیشنهادی هنوز محقق نشده است. در حالیکه میزان ظرفیت های درونی برای این شهر معادل ۲۴۰۸ هکتار می باشد. با مقایسه تطبیقی مشخص می گردد، میزان مساحت بر اساس میانگین عددی، نسبت نزدیکترین همسایگی ۵۸/۲۷- اندازه گیری شده است. از آنجا که این مقدار کوچکتر از یک است، بنابراین نتیجه می گیریم ظرفیت-های درونی شهری به صورت خوشه ای در سطح شهر توزیع شده است. در نهایت طبق نتایج روش ویکور منطقه ۳ شهر با ۱۵/۳۶ دارای بیشترین ظرفیت درونی شهر می باشد.

کلیدواژه ها:

توسعه میان افزا ، آنتروپی شانون ، هلدرن ، ویکور ، شهر اردبیل