بررسی اثر کم آبیاری تنظیم شده وخشکی بخشی ریشه بر خصوصیات دانه برنج و جذب نیتروژن

به منظور ارزیابی برخی خصوصیات فیزیکی و کیفی دانه برنج و میزان جذب نیتروژن در سطوح مختلف­آبیاری، مطالعه ای در معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران طی دو سال زراعی ۱۳۹۴و۱۳۹۵ انجام گردید. تیمارها شامل دو روش کم­آبیاری تنظیم شده(RDI)  و خشکی بخشی ریشه (PRD) در کشت جو ­و پشته با سه سطح تنش خشکی  DI۱۰)، PRD۱۰، DI۳۰، PRD۳۰،DI۶۰  ،(PRD۶۰ به همراه غرقاب دایم (FI) به­عنوان تیمار شاهد، در سه تکرار انجام گردید. طبق نتایج هردو سال پارامترهای عملکرد، آب مصرفی، راندمان تبدیل، درصد خرد، درصد آمیلوز، غلظت ژل، دمای ژلاتینه شدن و مقدار جذب نیتروژن در تیمارهای مختلف با یکدیگر اختلاف معنی­دار داشته است. بر این اساس اگرچه بیشترین عملکرد در تیمار غرقاب دایم به دست آمد، اما متوسط کاهش عملکرد در تیمار PRD۱۰ دو درصد بوده است، در حالی که مصرف آب آن ۳۲ درصد کمتر از تیمار شاهد است. طبق نتایج ضریب تبدیل در روش خشکی بخشی ریشه نسبت به غرقاب دایم حدود ۵/۰درصد افزایش داشته و کمترین درصد خرد در تیمار PRD۱۰ اندازه گیری شد. هم چنین تحت تنش ملایم خشکی، صفات کیفی مانند درصد آمیلوز، درجه ژل و دمای ژلاتینه شدن کاهش نداشته است. با افزایش تنش خشکی مقدار جذب ازت در برنج کاهش می­یابد، براین اساس بیشترین جذب نیتروژن هر دوسال در تیمار شاهد به دست آمد که مقدار آن به­ترتیب ۸/۸۵ و ۶/۸۸ کیلوگرم در هکتار بوده است. لذا استفاده از روش خشکی بخشی ریشه در کشت جوی و پشته به عنوان یک روش جایگزین در کشت برنج قابل اجرا می باشد که بدون کاهش چشم گیر در عملکرد و کیفیت برنج، موجب صرفه جویی در آب مصرفی می­گردد.

کلیدواژه ها:

کشت جوی و پشته ، کم آبیاری برنج ، کود نیتروژن ، کیفیت برنج