بررسی رشد وسعت شهر ارومیه با استفاده از تحلیل دادههای ماهواره ای

امروزه مشخص شده است که گسترش بدون برنامه ی شهرها مشکلاتی برای جامعه بشری و محیط زیست پیرامون به وجود می آورد. علیرغم اثرات محیط زیستی نامطلوب توسعه شهری ، این واقعیت را نیز باید قبول کرد که گسترش آن ها امری اجتنابناپذیر است . بنابراین در فرآیندهای تصمیم گیری ، مدیران شهری نیاز دارند که به درستی کمیت و کیفیت این رشد را در نظر بگیرند. تصاویر ماهواره ای سنجش از دور منابع داده ای ارزشمندی برای پایش و پیش بینی توسعه کالبدی محیط های شهری در اختیار محققین قرار می دهند؛ به طوری که پردازش تصاویر چند زمانه و چند طیفی با تفکیک مکانی مناسب منجر به استخراج اطلاعات معتبری برای پایش توسعه فیزیکی شهرها می گردد. در مطالعه حاضر روند توسعه فیزیکی شهر ارومیه با استخراج لایه های شاخص نرمال شده تفاضلی ساخته شده (NDBI) از تصاویر ۵ Landsat و ۸ Landsat طی بازه زمانی ۱۹۸۷ تا ۲۰۲۰ مطالعه شد. پس از حصول اطمینان از دقت نتایج به دست آمده، پیش بینی رشد آتی حدود شهری در بازه ۲۰۲۰ بر اساس روند توسعه فیزیکی پایش شده در سال ۲۰۱۰ با بهره گیری از شبکه های عصبی مصنوعی میسر شد. اعتبار سجی نتایج پایش و پیش بینی با استفاده از نقشه های مرجع انجام و پارامترهای دقت کلی ، ضریب کاپا و ۲R به ترتیب مقادیر ۹۲,۰، ۸۹,۰ و ۷۷,۰ را به خود اختصاص داد. نتایج این مطالعه نشان داد که تصاویر ماهواره های Landsat و لایه های اطلاعاتی مستخرج از آن از قابلیت بالایی در پایش و پیش بینی رشد کالبدی نواحی شهری برخوردارند. به طور کلی یافته های این مطالعه نشان داد که اگرچه شهر ارومیه طی ۳۳ سال اخیر در همه جهات جغرافیایی رشد و گسترش یافته است ولی عمده تمرکز گسترش کالبدی مرزهای شهر در نواحی جنوبی مشاهده شده است .

کلیدواژه ها:

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، سنجش از دور (RS) ، شاخص نرمال شده تفاضلی ساخته شده (NDBI) ، توسعه کالبدی شهر ، شبکه عصبی مصنوعی (ANN)