منظومه تهی و ظهور آن در معماریبرخاسته از واکاوی و بسط اندیشه کریستوفر الکساندر

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 149

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

ENGIN10_014

تاریخ نمایه سازی: 2 اسفند 1401

چکیده مقاله:

مفهوم تهی در معماری از مفاهیم کلیدی در شکل گیری معماری سنتی و یکی از موضوعات چالش برانگیز در دوره معاصر استو کریستوفر الکساندر بهمثابه نظریه پردازی مطرح در حوزه معماری، نگاهی عمیق و گسترده به مفهوم تهی داشته و آن را درقالب سه مفهوم تهی عظیم، تهیوارگی و تهی، با مضامینی مختلف اما بدون یک انتظام مراتبی آورده است. تحقیق صورتگرفته با مراجعه به متون مرتبط و مطالعه و تحلیل آنها و با راهبرد استدلال منطقی، در جستجوی فهم حاق مراتب مختلفمفهوم تهی در یک ساختار واحد و منظوم های مشخص بوده و در این راستا با واکاوی و استخراج مضامین آشکار و نهفته اینمفهوم در بستر اندیشه الکساندر به بسط، تحلیل و انتظام بخشی آنها بر مبنای اندیشه و جهان بینی اسلامی پرداخته تا پس ازآنبه ویژگی های لازم برای ظهور منظومه تهی در معماری دست یابد. واکاوی اندیشه الکساندر نشان می دهد که تهی عظیم، نوعیبیان سلبی از حقیقت متعال عالم و تهی وارگی، حالت ضروری ذهنی برای معماران در جهت دست یافتن به معماری خوب بودهو تهی، بیشتر یک مفهوم ساختاری است. بر مبنای اندیشه و جهان بینی اسلامی، تهی عظیم، می تواند اشاره به ذات حق کهفراتر از توصیف و تصور است، داشته باشد و به مثابه کانونی وحدتبخش در عالم حضور یابد. تهی وارگی، تجلی و بازتابتهی عظیم را به صورت اختبار روحی در وجود انسان نشان داده و تهی، محملی برای تهی وارگی انسان و همچنین تجلیتهی عظیم در عالم واقع است. بر مبنای حضور کانونی و وحدت بخش تهی عظیم، به مثابه باطنی ترین و نهان ترین مرتبه مفهومتهی، منظومه تهی، به مثابه یک منظومه مرکزگرا پیش روی نهاده شده و همه چیز به واسطه مرکزیت تهی عظیم، نظم می یابد.بر اساس این منظومه، رویکردی استعلایی به تهی، به مثابه مرتبه سوم مفهوم، در معماری شکل می گیرد. این رویکرد استعلاییبه واسطه بروز برخی ویژگی ها مانند تحدید، تعین، نفوذ و جولان و تقارن، که بر مرکزیت تهی در درون کالبد اثرگذار است،تحقق می یابد. این ویژگی ها را در نمونه ها و مصادیق بارز در معماری ایرانی، خاصه نوعی از معماری که به تهی توجه داشته وآن را در نقش های مختلف چون حیاط مرکزی، فضاها و اتاق های مختلف یا به مثابه سادگی موجود در نقوش هندسی و...،به کاربرده است، میتوان مشاهده نمود

نویسندگان

نفیسه صرامی

دکترا، معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

کاظم مندگاری

استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران