بررسی آثار رفاهی تخصیص بازاری منابع آب در اقتصاد ایران

در حال حاضر سازوکار تخصیص آب در کشور به صورت دستوری می باشد که منجر به ایجاد تنش و رقابت بین بخشی و بین منطقه ای شده است. با توجه به اینکه آب در بازار مبادله نمی شود و در بیشتر موارد به خصوص در بخش کشاورزی به بهای بسیار اندکی مبادله می شود؛ ارزش واقعی آب در سیستم حسابداری ملی و چرخه پولی اقتصاد در نظر گرفته نمی شود. ولی، در واقعیت آب به طور مستقیم و نامستقیم نهاده اولیه بسیاری از کالاها و خدمات در اقتصاد است. از مهمترین راهکارهای مقابله با کم آبی تخصیص بهینه بر اساس ایجاد بالاترین ارزش است. هدف این مطالعه ارزیابی آثار رفاهی تغییر روش تخصیص منابع آب از دستوری به بازاری در اقتصاد کشور می باشد. با توجه به ارتباطات پسین و پیشین بخش آب با سایر بخشها؛ در این مطالعه از مدل تعادل عمومی استفاده شده است. از طرفی، جهت لحاظ نمودن ارزش واقعی آب در حسابهای ملی، آب به عنوان عامل اولیه تولید در ماتریس حسابداری اجتماعی لحاظ شده است. نتایج ایجاد بازار آب در شرایط کم آبی نشان می دهد که رفاه خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب کاهش و افزایش می یابد. همچنین رفاه دهکهای بالای روستایی در مقایسه با دهکهای پایین افزایش چشمگیری دارد که نشانگر آن است که دهکهای بالاتر سهم بیشتری از مالکیت زمینهای دارای حقابه را دارا می باشند.

کلیدواژه ها:

بازار آب ، مدل تعادل عمومی ، کم آبی ، رفاه خانوارها ، رانت آب