مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی کنترل مهاری، تحریک الکتریکی مغز و ترکیب توانبخشی کنترل مهاری و تحریک الکتریکی مغز بر کارکردهای اجرایی (بازداری رفتاری و انعطاف-پذیری شناختی) در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی کنترل مهاری، تحریک الکتریکی مغز و ترکیب توانبخشی کنترل مهاری و تحریک الکتریکی مغز بر کارکردهای اجرایی (بازداری رفتاری و انعطاف­ پذیری شناختی) کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش ­فعالی انجام شد.روش ها:  روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با طرح گروه کنترل نامعادل است. طرح نیمه آزمایشی پژوهش حاضر پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری (۲ ماهه) با گروه کنترل بود. جامعه مورد مطالعه شامل همه دارای اختلال ADHD شهر اراک در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بود. نمونه پژوهش ۶۰ نفر از دانش­ آموزان ۸ تا ۱۲ ساله شهر اراک بود که به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی دانش­ آموزی مراجعه و به پرسشنامه اختلال کمبود توجه بیش فعالی سوانسون و همکاران پاسخ دادند؛ از این بین افراد با نمره بالا در گروه ­های آزمایشی و گواه گماره شدند (هر گروه ۱۵ نفر). برای جمع ­آوری داده­ های پژوهش از پرسشنامه اختلال کمبود توجه بیش فعالی سوانسون و همکاران، آزمون رایانه­ای برو/ نرو هافمن و کارت­های ویسکانسین گرانت و برگ استفاده شد. گروه­های آزمایشی برنامه توانبخشی شناختی مهاری نجاتی، و تحریک الکتریکی مغز را بر نقاط جلویی F۴ و ترکیب این دو را دریافت کردند. داده­ ها با استفاده از نرم­افزار SPSS.۲۶ و به روش تحلیل کواریانس مختلط با اندازه ­گیری مکرر تحلیل شدند..یافته ها: یافته­ ها نشان داد که توانبخشی شناختی مهاری، تحریک الکتریکی فراقشری مغزی و ترکیب توانبخشی شناختی مهاری تحریک الکتریکی فراقشری مغزی بر بازداری رفتاری و انعطاف­ پذیری شناختی کودکان مبتلا به ADHD اثربخش هستند (۰۰۱/۰≥P). نتایج آزمون تعقیبی بنفرونی نشان داد که بین نمرات درون گروهی پیش آزمون و پس­ آزمون (اثر مداخله)، پیش ­آزمون و پیگیری (اثر زمان) و پس آزمون- پیگیری (ثبات مداخله) در نمرات خطای درجاماندگی، تکمیل طبقات و پاسخ غلط تفاوت وجود دارد (۰۰۱/۰≥P). نتایج نشان داد که بین گروه­ های آزمایشی و گواه تفاوت معناداری وجود دارد (۰۵/۰≥P). ولی بین گروه­های آزمایشی  توانبخشی شناختی کنترل مهاری، تحریک الکتریکی مغز و ترکیب توانبخشی کنترل مهاری و تحریک الکتریکی مغز تفاوتی وجود ندارد.نتیجه گیری:  می­ توان نتیجه گرفت که از توانبخشی شناختی مهاری، تحریک الکتریکی فراقشری مغزی و ترکیب این دو می­ تواند به عنوان درمان واحد و یا در کنار سایر درمان­های روانشناختی برای کودکان مبتلا ADHD استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

توانبخشی شناختی کنترل مهاری ، تحریک الکتریکی مغز درمان ترکیبی ، بازداری رفتاری ، انعطاف پذیری شناختی ، اختلال نقص توجه و بیش فعالی