برخی بازتاب های اکوفیزیولوژیک و زراعی چند رقم گلرنگ متحمل به شوری تحت تنش کمبود آب

چکیده اهداف: مطالعه به­منظور شناسایی اثرات کمبود آب روی بازتاب­های اکوفیزیولوژیک و زراعی گلرنگ و معرفی صفات فیزیولوژیک مناسب برای  گزینش ژنوتیپ­های متحمل به­خشکی جهت کشت در اراضی شور و خشک انجام گردید.   مواد و روش­ها: آزمایش به­صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی دو سال زراعی (از ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸) اجرا گردید. فاکتور اصلی خشکی با دو سطح بدون تنش و تنش از مرحله گل دهی تا رسیدگی دانه و فاکتور فرعی شش ژنوتیپ­ متحمل به­شوری گلرنگ شامل پدیده، گل مهر، مکزیک۱۴، مکزیک۲۴۸، مکزیک۲۹۵ و پرنیان بودند.   یافته­ها: عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد همه ژنوتیپ­ها در اثر خشکی به­طور معنی­داری کاهش یافتند. مقادیر کلروفیل برگ، هدایت روزنه و مقدار نسبی آب برگ (RWC) بین ژنوتیپ­ها متفاوت بوده و در اثر تنش خشکی کاهش معنی­داری داشتند. هدایت روزنه و RWC با تعداد طبق در بوته و درصد روغن وRWC با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی­دار داشتند. همچنین همبستگی تعداد طبق در بوته و تعداد دانه در طبق با همدیگر و با درصد روغن، عملکرد دانه و روغن مثبت و معنی­دار بوده و نقش تعیین کننده­ای در محصول­دهی داشتند.    نتیجه­گیری: هدایت روزنه و RWC  توان بازتاب اثرات خشکی آخر فصل در گلرنگ را دارند و می­توانند برای گزینش ژنوتیپ­های متحمل به­خشکی به­کار روند. ژنوتیپ­های گل مهر، مکزیک۱۴، مکزیک۲۴۸ و مکزیک۲۹۵ بیشترین عملکرد دانه و روغن را در هر دو شرایط آبی داشته و برای کشت در اراضی شور حاشیه دریاچه اورمیه و مناطقی با اقلیم مشابه مناسب می­باشند.

کلیدواژه ها:

شاخص کلروفیل برگ ، دمای برگ ، عملکرد دانه ، عملکرد روغن ، مقدار نسبی آب برگ ، هدایت روزنه