ارزیابی محصول دهی ژنوتیپ های زمستانه برتر گلرنگ تحت شرایط کمبود آب طی مراحل روزت و پرشدن دانه در دشت تبریز

اهداف: مطالعه به منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب در مراحل روزت پاییزه و پرشدن دانه روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن ژنوتیپ های زمستانه برتر گلرنگ و شناسایی ارقام متحمل به خشکی جهت کشت در اراضی کم-بازده دشت تبریز اجرا گردید. مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ پیاده شد. فاکتور اصلی تنش خشکی با سه سطح بدون تنش و خشکی در دوره های روزت و پرشدن دانه و فاکتور فرعی پنج ژنوتیپ گلرنگ شامل: پدیده، گل مهر، پرنیان، مکزیک۱۴ و مکزیک۲۴۸ بودند. یافته ها: اثر کمبود آب در مرحله روزت پاییزه روی عملکرد دانه و روغن و اجزای آن غیر معنی دار بود ولی در مرحله پرشدن دانه باعث کاهش معنی دار صفات مذکور گردید. همبستگی بین قطر طبق با شاخص برداشت، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و روغن معنی دار شد. اجزای عملکرد با یکدیگر و عملکرد دانه و روغن همبستگی معنی داری داشتند. بین ژنوتیپ های مورد مطالعه بیشترین مقادیر عملکرد دانه و روغن به پدیده، گل مهر و مکزیک ۲۴۸ تعلق داشت. نتیجه گیری: مرحله روزت پاییزه در گلرنگ از نظر کمبود آب بحرانی نبود ولی خشکی در دوره پرشدن دانه ها باعث کاهش معنی دار قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و روغن گردید. به نظر می رسد ژنوتیپ های پدیده، گل مهر و مکزیک ۲۴۸ در اراضی کم بازده و دچار کمبود آب دشت تبریز قابل کشت بوده و مکزیک ۲۴۸ می تواند در برنامه های اصلاحی گلرنگ به کار رود.

کلیدواژه ها:

اراضی کم بازده ، تنش خشکی ، درصد روغن ، شاخص برداشت ، عملکرد دانه