تاثیر قطع آبیاری بر خصوصیات کیفی و عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا در شرایط کاربرد روی

اهداف: این پژوهش به منظور بررسی برخی صفات کیفی (اسیدهای چرب، دمای تاج پوشش برگ و مقاومت روزنه­ای) ژنوتیپهای جدید کلزا در واکنش به قطع آبیاری و کاربرد روی، در کرج اجرا گردید.مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ و ۹۵-۱۳۹۴ در کرج اجرا گردید. آبیاری در سه سطح آبیاری نرمال، عدم ادامه آبیاری از مرحله گلدهی تا پایان دوره رشد و عدم ادامه آبیاری از مرحله میوه دهی تا پایان دوره رشد، روی در دو سطح عدم کاربردو محلول پاشی به میزان ۳۰ گرم در لیتر و ژنوتیپ های کلزا شاملDanob ,HW۱۱۳ ,KR۲ L۱۵۵ ,HL۲۰۱۲  در کرتهای فرعی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری×ژنوتیپ بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه، مقاومت روزنه­ای، لینولئیک اسید، لینولنیک اسید، اروسیک اسید در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل آبیاری×روی×ژنوتیپ بر صفات عملکرد دانه، اولئیک اسید و لینولئیک اسید در سطح یک درصد و بر دمای تاج پوشش برگی، پالمتیک اسید و لینولنیک اسید در سطح پنج درصد معنی دار شد. روی سبب کاهش تاثیر سوء تنش کم آبی بر ژنوتیپ های در صفات مورد بررسی (عملکرد دانه ۱۰%، دمای تاج پوشش برگی ۳%، پالمتیک اسید ۴%، اولئیک اسید ۵/۰ %، لینولئیک اسید ۲% و لینولنیک اسید ۴%) گردید، به طوری که در شرایط کاربرد روی و آبیاری معمول، ژنوتیپ L۱۵۵ با عملکرد دانه ۶۳۱۰ کیلوگرم در هکتار و بیشترین درصد اولئیک اسید به میزان ۳/۶۷ درصد را به خود اختصاص داد. به علاوه در شرایط کاربرد روی و قطع آبیاری از مرحله میوه دهی به بعد، ژنوتیپ های HL۲۰۱۲ و L۱۵۵ به ترتیب با عملکرد دانه ۵۰۳۲  و ۴۸۲۶ کیلوگرم در هکتار و بالاترین درصد اولئیک اسید به ترتیب ۸/۶۵ و ۷/۶۵ درصد را تولید نمودند. همچنین در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد، ژنوتیپ های HL۲۰۱۲ و L۱۵۵ به ترتیب با عملکرد دانه ۳۶۷۹ و ۳۶۰۶ کیلوگرم در هکتار، بالاترین درصد اولئیک اسید به ترتیب ۳/۶۴ و ۲/۶۴ درصد را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری کلی: به طور کلی تاثیر مثبت کاربرد روی بر صفاتی نظیر درصد روغن دانه (۹/۰ درصد) با افزایش شدت تنش خشکی بیشتر شد، بخش بزرگی از تغییرات ایجاد شده با تغییرات شرایط محیطی حادث شده در مرحله رشد زایشی به خصوص در دوره پرشدن دانه مرتبط بود. با قرار گرفتن گیاه در معرض تنش خشکی شدید، میزان روغن دانه روند کاهشی از خود نشان داد و ژنوتیپ L۱۵۵ برای کلیه شرایط آبی و ژنوتیپ HL۲۰۱۲ برای شرایط تنش خشکی آخر فصل جهت کاشت در مناطق معتدل سرد با اقلیم نیمه خشک قابل توصیه می باشند.

کلیدواژه ها:

اسیدهای چرب ، تش خشکی ، تاریخ کاشت ، دانه روغنی ، محلول پاشی