بررسی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیکی ارقام و لاینهای امیدبخش سورگوم دانه ای [Sorghum bicolor (L.) Moench] تحت تنش خشکی آخر فصل

اهداف: این مطالعه به منظور بررسی برخی از مکانیسم های فیزیولوژیکی تحمل به خشکی در ژنوتیپ های سورگوم دانه ای انجام شد.مواد و روشها: آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج اجرا شد. رژیم آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح، شامل آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید و ژنوتیپ به عنوان عامل فرعی در پنج سطح بررسی شدند. یافتهها: تنش خشکی سبب کاهش عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، محتوی کلروفیل، هدایت روزنه ای و پتانسیل اسمزی و افزایش دمای کانوپی، پرولین و قندهای محلول شد. تحت آبیاری معمول بیشترین عملکرد دانه (۸۹۹۴ کیلوگرم درهکتار) توسط رقم کیمیا به دست آمد درحالیکه حداکثر عملکرد دانه در شرایط تنش ملایم و شدید (۷۶۳۳ و ۶۲۷۵ کیلوگرم درهکتار) در رقم فومن ثبت گردید. همچنین در شرایط تنش، رقم فومن بیشترین میزان هدایت روزنه ای و کمترین درصدکاهش عملکرد در مقایسه با آبیاری نرمال را نشان داد. علاوه بر این کمترین دمای کانوپی درشرایط تنش ملایم و شدید (به ترتیب ۴۰/۳۲ و ۶۳/۳۲ درجه سانتی گراد) در رقم فومن ثبت گردید. نتیچهگیری: به طورکلی رقم فومن با کارآیی جذب آب بالاتر نسبت به سایر ژنوتیپ ها که به صورت هدایت روزنه ای بیشتر و دمای کانوپی پائین تر نمود پیدا کرد، توانست با سازوکار اجتناب از شدت تنش کم آبی در گیاه بکاهد و حداکثر عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی را تولید نماید. رقم کیمیا نیز از طریق کاهش پتانسیل اسمزی و افزایش تجمع اسمولیت هایی مانند قندهای محلول و پرولین، توانست قدرت جذب آب خود را افزایش دهد و عملکرد نسبتا مطلوبی در شرایط تنش تولید نماید.

کلیدواژه ها:

پتانسیل اسمزی ، پرولین ، ژنوتیپ ، دمای کانوپی ، عملکرد دانه