نقش میانجی کنترل شناختی در روابط آشفتگی خواب با علائم افسردگی اوایل نوجوانی در دانش آموزان متوسطه اول و دوم شهر اردبیل در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹: یک مطالعه توصیفی

زمینه و هدف: افسردگی اوایل نوجوانی یکی از مشکلات شایع این دوره است. اختلالات شناختی ممکن است به علت نقص کنترل شناخت ایجاد شود و مشکلات شناختی و آشفتگی خواب افراد افسرده می تواند ناشی از نقص کنترل شناختی باشد. لذا این پژوهش با هدف تعیین نقش آشفتگی خواب و کنترل شناختی در پیش­ بینی علائم افسردگی اوایل نوجوانی انجام شد. مواد و روش­ها: در مطالعه توصیفی حاضر، جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان متوسطه اول و دوم شهرستان اردبیل در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ بودند که ۲۰۰ نفر با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای به صورت اینترنتی و از طریق شبکه­های مجازی، انتخاب و در این مطالعه شرکت کردند. ابزار جمع­آوری اطلاعات شامل پرسش­نامه افسردگی (II) Beck، پرسش­نامه کیفیت خواب  Pittsburghو مقیاس کنترل هدفمند Rothbart و همکاران بود. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از ضریب همبستگی Pearson و مدل­سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته­ها: نتایج نشان­ داد اثر مستقیم آشفتگی خواب و کنترل شناختی بر علائم افسردگی اوایل نوجوانی، به ترتیب با بتای ۵۳/۰ و ۵۴/۰- معنادار است (۰۰۱/۰>p). اثر مستقیم آشفتگی خواب و کنترل شناختی با بتای ۴۹/۰- معنادار است (۰۰۱/۰>p). هم­چنین، اثر غیرمستیم آشفتگی­خواب با میانجی­­­گری کنترل شناختی بر علائم افسردگی اوایل نوجوانی با بتای ۲۷/۰ معنادار است (۰۰۱/۰>p). نتیجه­گیری: این مطالعه نشان داد که آشفتگی ­خواب هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از طریق کنترل شناختی، با علائم افسردگی اوایل نوجوانی رابطه دارد. بنابراین، بهبود در ریتم­های شبانه­روزی و کنترل شناختی می­تواند در کاهش علائم افسردگی اوایل نوجوانی تاثیر داشته ­باشد. واژه­های کلیدی: آشفتگی خواب، کنترل شناختی، اختلال افسردگی، نوجوانی

کلیدواژه ها:

Sleep disorder ، Effortful control ، Depressive disorder ، Adolescence ، آشفتگی خواب ، کنترل شناختی ، اختلال افسردگی ، نوجوانی