بررسی ارتباط الگوی پیوند از دور دریای شمال- خزر با بارش های ایران (مطالعه موردی: استان اردبیل)

در این پژوهش ارتباط الگوی دریای شمال-خزر با بارش­های استان اردبیل شامل ایستگاه­های اردبیل، خلخال، مشگین­شهر و پارس­آباد در بازه­ زمانی ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۵ بررسی شد. پس از شناسایی همبستگی بین شاخص NCP و بارش استان اردبیل و بررسی همدیدی فازهای مثبت و منفی الگو، از شبکه عصبی مصنوعی برای مدل­سازی این رابطه استفاده گردید. نتایج نشان داد که در مشگین­شهر، همبستگی بارش و NCP در فوریه و دسامبر مثبت و معنادار بود، اما در مقیاس فصلی، ارتباطی بین آن­ها وجود نداشت. همبستگی بارش­های اردبیل با شاخص  NCPمعنادار نبود، ولی در خلخال، بارش ماه­های نوامبر و دسامبر با شاخص  NCPهمبستگی مثبت داشت. بیشترین همبستگی بین بارش پاییزه­ پارس­آباد و شاخص NCP بود که همبستگی آن­ها مثبت و در سطح ۹۹ درصد معنادار بود. استقرار ناوه بر روی دریای مدیترانه و قرارگیری منطقه­ موردمطالعه در جلوی ناوه، وضعیت چرخندی فراهم آورده که باعث انتقال رطوبت دریای شمال، مدیترانه، دریای سیاه و اقیانوس اطلس به سمت ایران شده که این وضعیت موجب وقوع بارش­های پاییزه در دشت مغان می­شود. اما در فاز منفی، با ایجاد پشته­ی قوی در ایران، شرایط جوی پایدار در منطقه حاکم شده و موجب وزش هوای گرم و خشک آفریقا به سمت ایران می­گردد که دوره­ خشکسالی منطقه می­باشد. ارتباط بین بارش پاییزه­ پارس­آباد با شاخص NCP با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی، مدل­سازی شد. نتایج نشان داد که ضریب رگرسیونی مدل، ۹۸/۰ و مجموع مربع خطاهای آزمون، ۱۶/۲ بود که نشان می­دهد که مدل از برازش مناسبی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

الگوی پیوند از دور دریای شمال- خزر ، پارس آباد ، رگرسیون ، شبکه عصبی ، همبستگی