مروری بر چشم انداز کشاورزی ارگانیک در ایران

اقتصاد صادرات ایران در وهله اول به نفت متکی است. جایگاه دوم، هر چند با فاصله ای زیاد متعلق به صادرات محصولات کشاورزی است. کشاورزی ارگانیک، در واکنش به نیازهای دنیای معاصر، به یک پدیده جهانی تبدیل شده است، فرصت های زیادی برای گسترش آن در بسیاری از کشورهای آسیایی وجود دارد. ایران با مساحتی نزدیک به ۱/۶۵ میلیون کیلومتر مربع یکی از مراکز عمده تکامل کشاورزی به شمار می رود. کشاورزان ایرانی در کشت بوم های سنتی خود و از دیرباز به شیوه ای طبیعت محور و بوم سازگار به عملیات کشاورزی پرداخته اند و اهمیت پایداری دراز مدت بوم شناختی این سامانه ها برای آنها کمتر از عملکرد گیاهان زراعی و منافع اقتصادی کوتاه مدت نبوده است. عملیات و فرآیند های کشت بوم های سنتی در ایران با هدف پایداری دراز مدت بوم شناختی و عدم آسیب به محیط زیست است که ریشه در اندیشه کل گرایی (جامع نگری) دارد که پایه کشاورزی پایدار و کشاورزی ارگانیک را تشکیل می دهد. یکی از دلایل بی توجهی نسبت به کشاورزی ارگانیک در ایران، همانند دیگر کشورهای در حال توسعه، افزایش جمعیت و تصمیم سیاست گذاران بر تولید هر چه بیشتر برای دستیابی به امنیت غذایی و فدا کردن کیفیت برای رسیدن به کمیت است،که این دغدغه چندان صحیح نیست و با مدیریت مناسب، می توان عملکرد سامانه های ارگانیک را در سطح مطلوب حفظ کرد. بینش کشاورزان باید تغییر کند و این امر نیازمند تلاش مضاعف سیاست گذاران است که با ابزارها و اهرم هایی که در اختیار دارند این نگرش را در کشاورز تغییر دهند. تشویق کشاورزان پیشرو منطقه به پذیرش کشاورزی ارگانیک، حتی در سطح کوچک به عنوان مزارع نمونه و بازدید کشاورزان منطقه از این مزارع و مشاهده کارکرد و عملکرد این مزارع، تاثیری به سزا در تغییر دیدگاه کشاورزان خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

دانش بومی ، فشرده سازی پایدار ، جامع نگری ، عملکرد ، امنیت غذایی.