مدل سازی رابطه هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت صحنه-بیستون با رودخانه گاماسیاب و مدیریت آبخوان

افزایش بی رویه جمعیت در سه دهه اخیر، محدودیت منابع آب های سطحی، فعالیت های کشاورزی، صنعتی، شهری و بهره برداری بیش ازاندازه از آبخوان ها باعث وارد آمدن خسارات جبران ناپذیری ازنظر کمی و کیفی به منابع آبی کشور ایران شده است. برای جلوگیری از ادامه افت کمی و کیفی، مدیریت بهره برداری و حفاظت از آب های زیرزمینی باید به عنوان یک اصل و پایه در برنامه ریزی های کشور قرار گیرد. مدیریت منابع آب زیرزمینی مستلزم شناخت کافی از سیستم آبخوان و نیز به کارگیری ابزاری است که بتواند عکس العمل تنش های مختلف کمی و کیفی وارده به آبخوان را در شرایط فعلی و آینده شبیه سازی کند. در این ارتباط با استفاده از مدل می توان شرایط واقعی در طبیعت را با دقت مناسبی شبیه سازی و به نتایج قابل قبولی دست یافت. محدوده مطالعاتی حوزه گاماسیاب در دشت صحنه-بیستون در شرق استان کرمانشاه واقع شده است. در این ناحیه تنها یک مورد تحقیق در بخش کوچکی از آبخوان انجام شده و شرایط حاکم بر سایر نواحی دشت مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا در تحقیق حاضر وضعیت آبخوان و ارتباط آب های سطحی و زیرزمینی در تمامی پهنه آبخوان دشت صحنه-بیستون با استفاده از کد MODFLOW ۲۰۰۰ توسط نرم افزار GMS v۱۰ شبیه سازی شد. نتایج به دست آمده از مدل نشان می دهد که بودجه آبی دشت صحنه-بیستون در سال آبی ۸۸-۸۷ منفی و برابر ۸۱/۲۲ میلیون مترمکعب در سال است. عمده ترین عامل تغذیه کننده آبخوان نیز تغذیه از رودخانه به میزان ۸۸/۲۴ میلیون مترمکعب در سال است و مهم ترین عامل تخلیه کننده آبخوان، پمپاژ از چاه های بهره برداری به میزان ۰۴/۳۶ میلیون مترمکعب در سال است. به نتایج مدل نشان می دهد که رودخانه گاماسیاب آبخوان را در دو ناحیه تغذیه می کند و در سایر نواحی آبخوان را تخلیه می کند. در مجموع ۳۵/۱۵ میلیون مترمکعب در سال توسط رودخانه آب از آبخوان تخلیه می شود.

کلیدواژه ها:

بیلان بخشی ، حوضه آبریز گاماسیاب ، دشت صحنه-بیستون ، شبیه سازی ، مدل MODFLOW