اثبات حق تعیین سرنوشت و قلمرو آن؛ از منظر اسلام و قانون اساسی ج. ا. ایران

حق تعیین سرنوشت از حقوق بشری محسوب میشود که به موجب آن افراد و ملتها، سرنوشت خود را در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی و... تعیین میکنند. حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خود، در ادیان ابراهیمی و به ویژه در دین مبین اسلام نیزمورد تاکید واقع گشته است. قرآن کریم قائل به فردی بودن حق تعیین سرنوشت شده و آن را حقی برای تک تک افراد بشرشناخته که در نهایت این حق به حق جمعی هم برمی گردد. هرچند در حکومت اسلامی مردم در مشروعیت بخشی حکومت نقشی ندارند، اما در تحقق و فعلیت بخشیدن به آن تاثیر بسزایی دارند. بنابراین، مردم در حکومت اسلامی نقش و جایگاهی اساسی دارند. از مبانی حق تعیین سرنوشت، میتوان از امر به معروف، کرامت ذاتی، اصل آزادی اراده، اصل برابری، اصل مسئولیت همگانی، اصل عدم ولایت، مشورت و... را نام برد. مبانی اصل حق تعیین سرنوشت که حاکم بر قانون اساسی میباشد، احکام شرع مقدس و نیز جمهوری بودن نظام است. در ادامه، با تشریح کامل انواع حق تعیین سرنوشت، به نوع کاربست هریک از این حقوق، در نظام حقوقی اسلام و ایران و مقایسه این دو با یکدیگر با روش تحلیلی و کتابخانه ای خواهیم پرداخت.

کلیدواژه ها:

حق تعیین سرنوشت ، حق حاکمیت ، مردم سالاری ، مشارکت سیاسی