سنگ زایی اسکارن های بارور وابسته به مجموعه گرانیتو ییدی سنقر (شمال پهنه سنندج- سیرجان، ایران)

نهشته آهن دار گلالی از نهشته های اسکارنی تیپیک است که در بخش شمال باختری پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان، شمال خاوری سنقر جای گرفته است. کانی سازی در نهشته گلالی با مجموعه سنگ های آذرین درونی سنقر (ژوراسیک میانی) ارتباط دارد و رگه فلزی بیشتر در سری سنقر (تریاس- ژوراسیک) جای گرفته است. برپایه ویژگی های زمین شیمیایی و کانی شناسی، سه فاز اصلی در مجموعه آذرین درونی سنقر شناسایی می شود: (۱) گرانیت (لوکوکراتیک)؛ (۲) مونزونیت تا دیوریت (مزوکراتیک)؛ (۳) گابرو. در نهشته گلالی، هر دو اگزواسکارن و اندواسکارن در امتداد مجاورت گرانیتو ییدها و سنگ میزبان کربناته دیده می شوند. مشاهدات صحرایی و داده های سنگ کل به دست آمده برای توده های شمال خاوری سنقر نشان دهنده ارتباط کانسارهای منطقه با موقیت زمین ساختی و سرشت سنگ زایی سنگ های آذرین درونی منطقه هستند. ویژگی های صحرایی و نیز چندین ویژگی سنگ نگاری و زمین شیمیایی عبارتند از حضور کانی های پلاژیوکلاز کلسیک، هورنبلند منیزیم دار، متاآلومینوس (ضریب اشباعی آلومین (ASI<۱)، غنی شدگی از عنصرهای LREE و تهی شدگی از عنصرهای HREE و در نهایت ویژگی های زمین شیمیایی آنها در نمودار Sc دربرابر Rb و Zr دربرابر Rb/Sr. این ویژگی ها نشان می دهند فاز مزوکراتیک واحد ۱ گرانیتو ییدها با سرشت اکسیداسیون بالا و کمتر تحول یافته، حاصل مخلوطی از اجزای جدایش یافته از گوشته و پوسته قاره ای نسبتا بالغ، در پی فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر پوسته قاره ای سنندج- سیرجان بوده است. همچنین، از دیدگاه ترکیبی همانند ترکیب میانگین گرانیتو ییدهای اسکارنی جهانی Fe- Cu- Au است و پتانسیل کانی سازی بالایی برای پدیدآوردن نهشته های اسکارنی Fe-Cu-Au دارد. در حالی که فاز لوکوکراتیک نوع A بخش ۲ سرشت آلکالن، پتاسیم بالا، نسبت بالای Ga/Al، غنی شدگی از عنصرهای HFSE (مانند Ta، Nb، Ga، Zr و Pb) و تهی شدگی از Eu و عنصرهای سازگار مانند Cr در الگوی توزیع عنصرهای خاکی کمیاب نشان می دهد. ازاین ر و، این فاز سرشت A-type از یک خاستگاه هیبریدی و در یک جایگاه پس از برخورد دارد و از بخش های گوشته ای و پوسته ای که در پی درهم آمیختن با پوسته بالایی آلایش یافته پدید آمده است. این بخش تقریبا احیایی و بسیار تحول یافته است و همانند ترکیب میانگین گرانیتو ییدهای اسکارنی جهانی Fe-Cu-Au، استعداد بالایی برای کانی سازی های Mo، Sn و W دارد. 

کلیدواژه ها:

اسکارن آهن کانی سازی مزوکراتیک لوکوکراتیک گلالی توده های آذرین درونی شمال خاوری سنقر سنندج ، سیرجان