سنجش و اندازه گیری مطلوبیت خدمات شهری با استفاده از سامانه تحلیل مکانی فضایی GIS (محل مطالعه: مناطق 22 گانه و نواحی 123 گانه کلانشهر تهران)

کلان شهر تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران در حدود 20 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است که این امر خود منجر به گسترش فشارهای وارد بر محیط زندگی و در نتیجه بروز انواع مشکلات شهری و زیست محیطی، تخریب منابع و کاهش فضای سبز و تخریب طبیعت و در ورای آن فزایش نیاز شهروندان تهرانی به محیط سالم و در نتیجه انتظارات آنان از مدیران و برنامه ریزان شهری شده است. شهرداری تهران با توجه به اهمیت موضوع و رسالت خود و در اختیار داشتن سیستم مکانیزاسیون خدمات شهری، جهت حمل، بازیافت وامحای پسماند، در تلاش است تا با تمام امکانات موجود جهت رفاه حال مردم شریف اقدامات شایسته ای را به عمل آورد. در مدیریت هوشمند خدمات شهری کارشناسان با بکارگیری فنون جدید در جهت حل معضلات شهر، بصورت شبانه روزی تلاش می کند، تا این کلان شهر و پایتخت فرهنگ و تمدن کهن ایران زمین در تمامی زمینه ها سرآمد کشورهای اسلامی گردد. همینکه با جمع آوری روزانه بیش از 7500 تن زباله و تفکیک بیش از 20 درصد آن و بهره گیری از سیستم های پردازش اطلاعات، توانسته است بعنوان الگو توسعه شهری در خاور میانه مطرح شود. این مدیریت با استفاده از کارشناسان مجرت و پردازش اطلاعات و بکارگیری فناوریهای GPS و GIS در سطح مناطق و تحلیل موضوعی- مکانی، یکی از مهمترین وظایف و رسالت شهرداری(خدمات شهری) را مد نظر قرار داده است تا رویه خدمات شهری از شیوه ی سنتی خارج و ضمن پذیرش شیوه های مدرن مکانیزه ضریب نفوذ مکانیزاسیون را در سطح مناطق و نواحی افزایش و حضور موثر شهروندان را در امر خدمات شهری میسر سازد. از آنجائیکه انجام امور خدمات شهری در سطح شهر تهران به شیوه ی سنتی دارای معضلات جدی بوده و هزینه های سنگینی را بر شهر تحمیل می نماید، ضرورت توجه به افزایش میزان نفوذ مکانیزاسیون در سطح مناطق و افزایش مطلوبیت خدمات شهری، ما را بر آن داشته است تا موضوع را از زوایای علمی و نظام برنامه ریزی شهری منطقه ای مورد توجه و تعمق بیشتر قرار دهیم: در شیوه های جدید نیمه اتوماسیون، برداشت اطلاعات در قالب فرم های مشخص و شاخصهای قابل اندازه گیری بصورت مستمر و روزانه از سطوح (انتخاب شده بصورت رندمی) مناطق 22 گانه انجام و پس از تکمیل فرآیند پردازش پلانهای شماتیکی- موضوعی حاصل و در قالب گزارشات ارزیابی و تحلیل روند بصورت موضوعات تصمیم سازی شده در اختیار میران ارشد خدمات شهری قرار می گیرد. در این پژوهش، انتخاب واحد اندازه گیری و برداشت میدانی از سطح نواحی(جامعه نمونه) خوشه ای بلوکی و حجم نمونه بیش از 33 درصد جامعه آماری را تشکیل می دهد در این جامعه نمونه اطلاعات میدانی چون وضعیت رفت و روب سطح خیابان، پیاده رو، باغچه، کانیو، وضعیت جمع آوری زباله از نظر تعداد و حجم، وضعیت انهار از نظر آبگرفتگی نیاز پاکسازی و لایروبی وجود مانداب وضعف تابلوهای ترافیکی و سایر المانهای شهری از نظر شستشو، انواع سد معابر موجود در منطقه (ساختمانی، تجاری، عمرانی، خدماتی، دستفروش ...) وضعیت فضای سبز از نظر شادابی درختان، نحوه ی آبیاری، تعداد درختان قطع شده، وجود مراکز مهم زباله خیز، مشکلات عمرانی خیابان ها و پیاده روها، ویژگی نظام کارگری و ناوگان حمل زباله در منطقه توسط پیمان کاران، وضعیت پل ها و ایستگاه های خودرو از نظر انباشت زباله، نظافت و نیاز به لای روبی و ... مورد برداشت مستقیم کارشناسان این مجموعه قرار می گیرد این اطلاعات پس از انجام عملیات تحلیل فضائی- مکانی، جهت مدیریت راهبردی امور خدمات شهری گزارش و در راستای تدبیر و حل مشکلات راهنمائیهای شایسته به مسئولین اجرای مناطق ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

اتوماسیون ، بارومتریک سطح ، شهر الکترونیک ، GIS ، مطلوبیت خدمات شهری ، بازه مطلوبیت ، عملیات خدمات شهری ، تحلیل های فضایی- مکانی ، تصمیم سازی ، پردازش داده ، نقشه های مدیریت شهری ، سنجش کیفیت خدمات شهری ، سیستم شهری ، مدیریت ارزش