وضعیت بذرزادی ویروس PNRSV در نمونه های بذر محلب (Prunus mahaleb) در ایران

محلب یا آلبالو تلخ (Prunus mahaleb L.) از جمله درختان هسته داری می باشد که بعنوان پایه بذری در ازدیاد رویشی (پیوند) گیلاس و آلبالو در ایران مورد استفاده وسیع دارد. ویروس لکه حلقوی نکروتیک هسته دارها (Prunus necrotic ringspot virus-PNRSV) از عوامل ویروسی بیمارگر در درختان هسته دار از جمله محلب می باشد. این ویروس از طریق بذر و گرده نیز منتقل می-شود و از اینرو اطلاع از وضعیت سلامت بذور مورد استفاده در تکثیر پایه ها دارای اهمیت است. این تحقیق در راستای بررسی فراوانی آلودگی بذرزادی این ویروس در توده های بذری محلب انجام شد. تعداد ۳۸۰ نمونه بذر محلب از سه استان شمالغرب کشور (اردبیل، آذربایجانشرقی و غربی) تهیه و پس از دو ماه نگهداری در یخچال، در گلخانه کشت شدند. گیاهچه های حاصل در سن ۸ تا ۱۰ برگی به روش آزمون الایزا از نظر آلودگی به PNRSV بررسی شدند. تعداد ۴۱ گیاهچه از ۳۵۰ گیاهچه سبز شده، در آزمون الایزا دارای واکنش مثبت بودند. شش نمونه با واکنش مثبت در آزمون الایزا انتخاب و بعنوان آزمون تکمیلی، آلودگی آنها به PNRSV به روش RT-PCR و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی PNRSV طراحی شده در این تحقیق بررسی گردید. نتایج نشان دهنده تکثیر یک قطعه DNA بطول مورد انتظار در هر شش نمونه مورد بررسی بود که توالی نوکلئوتیدی این قطعه در مورد دو نمونه تعیین شد. توالی ژن پروتئین پوششی (CP) هر دو جدایه Az.s۱۷ و Ar.۱۱ معادل ۶۷۵ باز بود و مقایسه آن با توالی های ثبت شده در بانک ژن جهانی تایید کننده وجود یکنواختی بالای ۹۹ درصد آن با توالی ژن CP گزارش شده در مورد جدایه های PNRSV از سایر مناطق جهان می باشد. این اطلاعات نشان می دهد که درصد قابل توجهی از پایه های تکثیری بذری محلب در کشور دارای آلودگی بذرزاد PNRSV بوده و این موضوع در روند تولید نهال سالم می بایستی مورد پایش و توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

ویروس لکه حلقوی نکروتیک هسته دارها ، نهال سالم ، گواهی سلامت.