بازتاب عرفان در فرش عالمان تصوف کرمان دوره قاجار

قالی های تصویری در دوره قاجار جزء پدیده های نوظهور و تحولات هنری این دوران محسوب می شوند. در این راستا از جمله موضوعات این قالی ها، بافتن تصویر شخصیت های مذهبی و بزرگان اهل عرفان و تصوف است. در بررسی فرش عالمان تصوف، که یک نمونه خاص، به دلیل حضور چندین شخصیت از بزرگان عالم عرفان در بین نمونه های مشابه تلقی می شود، ابتدا به توصیف ساختار کلی متن و حاشیه پرداخته و سپس تمرکز بر تفسیر و تبیین متن، معرفی شخصیتها و عناصر نقش بسته در فرش انجام گرفته است. از یافته های این پژوهش می توان به این نتیجه رهیافت که بافت فرش عالمان تصوف در کرمان عصر قاجار، بیشک متاثر از اوضاع و احوال زمانه خویش است ضمن این که در این عصر وقایع و حوادث گوناگون که فراز و فرودهایی را پدیدار ساخته است منجر به ایجاد تحولاتی اساسی در رویکرد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری این دوران شده است. بی تردید ارتباط مردم با اندیشه های ناب عرفانی که از دیرباز در ذهن و قلبهایشان رسوخ داشته است، نه تنها از بین نرفته بلکه مقام والاتری نسبت به دوره های پیشین پیدا کرده است. مردم دیار کریمان با زدن هرگره بر تار و پود این فرش، و با به تصویر کشیدن عرفای آن دوره و ادوار پیشین به نوعی تکریم خود را نسبت به بزرگان اهل عرفان اعلام داشته اند؛ همچنین در پی آن اعتراض و ناخرسندی خود را به بی عدالتی حاکمان وقت ابراز کرده اند. پژوهش حاضر از نوع توسعه ای و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است.

کلیدواژه ها:

قالی های تصویری ، عرفان ، تصوف ، کرمان ، قاجار