بررسی فرصت‎ها و چالش‎های مشارکت عمومی- خصوصی در تامین مالی پروژه‎های شهری

یکی از کارآمدترین روش های تامین مالی در شهرها، به کارگیری بخش خصوصی است که در بسیاری از شهرهای جهان به کار گرفته می شود. برای مثال در دوره زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۱ بخش خصوصی در کشورهای در حال توسعه بیش از ۷۵۵ میلیارد دلار در بیش از ۲۵۰۰ پروژه عمدتا شهری سرمایه گذاری کرده است. طبق گزارش های بانک جهانی تامین مالی مبتنی بر مشارکت عمومی- خصوصی به سرعت در حال گسترش است و میزان آن از دهه ۱۹۹۰ به این سو حدود ۱۰ برابر شده است. بزرگ ترین سهم سرمایه گذاری خصوصی- عمومی مربوط به بخش ارتباطات از راه دور و انرژی بوده است. شراکت عمومی- خصوصی، بخش بسیار مهمی از مسائل مربوط به تامین مالی پروژه های شهری را شامل می شود. شراکت عمومی- خصوصی، چارچوبی برای تقسیم امور و مسئولیت ها میان شهرداری ها (بخش عمومی) و بخش خصوصی در اجرای پروژه های زیرساختی می باشد. اگر طیف شیوه های تامین مالی پروژه های شهری را میان تامین مالی سنتی و خصوصی سازی بدانیم، شراکت عمومی- خصوصی، بیشترین فاصله را با تامین مالی سنتی و کم‎ترین فاصله را با خصوصی سازی خواهد داشت. شیوه شراکت عمومی- خصوصی، بر سه محور اساسی استوار است: ترتیبات قراردادی، شرایط طرح ادعا و تدارک وثایق با قرار دادن چارچوب های مشخص. برای این سه عامل می توان به شیوه های مختلف شراکت عمومی- خصوصی دست یافت. مشارکت بخش خصوصی اگر بر مبنای قاعده ای خوب و چارچوبی مدون و منظم باشد می تواند تسریع کننده و بسترساز توسعه شهری پایدار باشد. چگونگی درگیر کردن و به کار گرفتن بخش خصوصی برای سرمایه گذاری به زمینه های خاص محلی و ملی بستگی دارد و درباره این موضوع راه حل واحدی وجود ندارد. اما ناگفته پیداست که برای افزایش مشارکت بخش خصوصی، به حداقلی از چارچوب های قانونی و نهادی موثر و کارآمد، نیاز است. این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی به دنبال تشریح مکانیسم مشارکت عمومی- خصوصی و بیان تجارب کشورهای مختلف و تحلیل فرصت‎ها و تنگناهای آن آن می باشد.

کلیدواژه ها:

مدیریت شهری ، تامین مالی پروژههای شهری ، مشارکت ، مشارکت عمومی- خصوصی