پراکنش و برخی خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی جدایه های ویروس موزائیک کلم گل از مزارع کلم گل ایران

به منظور تعیین پراکنش و مطالعه برخی خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی جدایه های ایرانی ویروس موزائیک کلم گل (Cauliflower mosaic virus-CaMV)، از ۳۲ مزرعه کلم گل (Brassica oleracea var. botrytis) واقع در ۶ استان کشور بازدید به عمل آمد. نمونه برداری در فصول مختلف انجام و مجموعا ۳۲۳ نمونه برگی کلم گل علائم دار جمع آوری گردید. این نمونه ها با روش سرولوژیکی الایزا و به کمک آنتی بادی اختصاصی CaMV مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج آزمون سرولوژیکی با استفاده از آزمون های بیولوژیکی و نیز واکنش زنجیره ای پلی مراز مورد تایید قرار گرفت. بر اساس آزمون الایزا، ۲۹۲ نمونه کلم گل (۴/۹۰ درصد) به CaMV آلوده بودند. میزان آلودگی در مزارع نمونه برداری شده بین ۶/۶۳ تا ۱۰۰ درصد متفاوت بود. خصوصیات بیولوژیکی ۲۱ جدایه از مناطق مختلف و با شدت علائم متفاوت، بر اساس بیماریزایی آن ها روی شلغم (Brassica rapa)، داتوره (Datura stramonium) و کلم قمری (Brassica oleracea var. gongylodes) مورد مطالعه قرار گرفت. این جدایه ها روی شلغم علائم متفاوتی شامل لکه های موضعی و پس از آن رگ روشنی، موزائیک، رگ نواری، چین خوردگی و بازماندن از رشد ایجاد نمودند. شدت علائم سیستمیک ایجاد شده بسته به جدایه مورد بررسی متفاوت بود. برخلاف شلغم، علائم ایجاد شده در کلم قمری محدود به برگ های پایینی و مایه زنی شده بود و شدت علائم نیز در مقایسه با شلغم بسیار خفیف تر بود. تمامی گیاهان کلم قمری مایه زنی شده با جدایه های مورد نظر حالت بهبودی نشان داده و علائم در برگ های بالایی مشاهده نشد. یازده جدایه در گیاه داتوره نیز لکه های موضعی ایجاد نموده و دو جدایه علاوه بر ایجاد لکه موضعی، این میزبان را بصورت سیستمیک آلوده نمودند. همه ۲۱ جدایه CaMV با شته سبز هلو (Myzus persicae) منتقل گردیدند. برای تجزیه مولکولی و رسم درخت تبارزایی، ژن شماره شش (ORFVI) مربوط به نه جدایه با استفاده از آغازگرهای اختصاصی، تکثیر و تعیین ترادف گردید. نتایج بدست آمده، نشان دهنده یکنواختی بالای این ناحیه (۹/۹۶ تا ۱۰۰ درصد) در بین جدایه های ایرانی بود. مقایسه این ترادف ها با ترادف های موجود در بانک ژن نشان داد که این جدایه ها دارای بیشترین یکنواختی (۱/۹۶ تا ۷/۹۶ درصد) با جدایه D/H (از مجارستان) می باشند. بر اساس تجزیه تبارزایی، جدایه های ایرانی مورد مطالعه در گروه جدایه های غیر آمریکای شمالی و در یک شاخه جداگانه قرار گرفتند. همچنین با استفاده از آنزیم برشی Hpy۹۹I، جدایه های ایرانی مورد مطالعه از سایر جدایه های خارجی، کاملا تفکیک شدند.  

کلیدواژه ها:

Cauliflower mosaic virus ، Caulimovirus ، ORF VI ، nucleotide sequencing ، DNA viruses ، Crucifer viruses