نماد عدد چهار و بهره گیری از دانش هندسی در ساخت آتشکده ها

با تشکیل حکومت ساسانی، تک دینی در ایران رواج یافت. آتش نزد اقوام ایرانی اهمیت و ارزشی والا داشت و زرتشتیان آن را جلوه ای از اهورامزدا میدانستند. به طوری که مقام این عنصر طبیعی با گذشت زمان در حد یک ایزد توانا و قابل ستایش ارتقا یافت، و جزئی از هویت ایرانی محسوب شد. نیاز به فضایی جهت افروختن آتش و حفاظت از آن به عنوان یکی از عناصر اربعه و همچنین فضایی برای پرستش آتش و به جا آوردن مراسم آئینی این نیاز را ایجاد کرد تا ایرانیان دست به ساخت آتشکده زدند. آتشکده ها یا چهاطاقی از جمله بناهای مهم به جا مانده از عصر ساسانی هستند، که در کنار دیگر بناهای شاخص این دوره نظیر کاخ سروستان، طاق کسری و غیره خودنمایی می کرده است. این فضای گنبدوار که روی ۴ پایه از سنگ قرار گرفته است از ۴ طرف باز می باشد. اهمیت این بنا به لحاظ کارکردهای مختلفی نظیر کارکرد سیاسی، کارکرد اجتماعی و کارکرد اقتصادی همواره مورد توجه بوده است. در پژوهش پیش رو چهارطاقی را از جنبه نمادشناسی عدد چهار و فرم هندسی مورد توجه قرار داده و کمتر به اهمیت این بناها جهت گرامی داشت آتش مقدس و اجرای مراسم مذهبی معطوف شده است. فضای مکعب شکل آتشکده (بشن) اشاره به زمین دارد و گنبد آن اشاره به آسمان داشته که این همان گذر از مربع به قوس یا به عبارتی گذر از زمین به آسمان است.

کلیدواژه ها:

نماد ، هندسه ، ریاضی ، چهارطاقی.