ارزیابی کیفی وکمی تناسب اراضی برای کشت چغندرقند به روش پارامتریک در دشت مشهد

در کشور ما به خاطر رشد روزافزون جمعیت و توسعه شهرها از امکان گسترش سطح زیر کشت به مرور زمان کاسته می شود و در نتیجه نیاز شدیدی به استفاده بهینه از اراضی موجود احساس می گردد. مطالعات ارزیابی تناسب اراضی با بررسی جنبه های کیفی و کمی اراضی، استفاده بهینه و پایدار از اراضی کشاورزی را ممکن میسازد. هدف از این مطالعه تعیین کلاس تناسب اراضی با توجه به محدودیت های خاک، اقلیم، پتانسیل تولید و هزینه تولید برای کشت چغندرقند است که براساس متدهای متداول ارزیابی تناسب اراضی به منظور شناساندن جایگاه مناسب و واقعی کشت محصول فوق جهت استفاده پایدار از اراضی دشت مشهد میباشد. برای تعیین مشخصات اقلیمی از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک مشهد استفاده شد. منطقه مورد مطالعه دارای اقلیم نیمه خشک با میانگین بارندگی ۲۲۲ میلیمتر و میانگین درجه حرارت سالانه ۱۵/۸ درجه سانتیگراد است. مهمترین استفاده اصلی در منطقه مورد مطالعه زراعت آبی می باشد. در ارزیابی کیفی مشخصات اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه با نیازهای رویشی هر محصول مقایسه و بسته به میزان تطابق آنها کلاس تناسب کیفی به روش های پارامتریک استوری، ریشه دوم و کالیگرو تعیین گردید. و در نهایت نقشه های مربوطه در محیط GIS تهیه شدند. نتایج کیفی تناسب ارضی بیانگر این نکته است که از سه روش پارامتریک، استوری، ریشه دوم، و کالیگرو، روش کالوگیرو نتایج منطقی تر را نسبت به دو روش دیگر نشان می دهد. نتایج کیفی برای محصول چغندرقند نشان می دهد که در روش کالوگیرو ۸۳/۳۳% اراضی در کلاس S۲، قرار دارند و ۱۶/۶۶% از اراضی در کلاس S۱ قرار دارند. مهمترین محدودیت ها برای کشت چغندرقند در دشت مشهد خصوصیات فیزیکی و حاصلخیزی خاک می باشد. در ارزیابی کمی نیاز به محاسبه تولید پتانسیل یا عملکرد مطلوب، تولید بحرانی، و اندازه گیری تولید واقعی یا مشاهده شده برای هر محصول است. در منطقه مورد مطالعه پتانسیل تولید از روش پیشنهادی فائو استفاده شد که بر اساس ویژگی های گیاهی و شرایط اقلیمی منطقه همچون تابش خورشیدی و دما محاسبه می شود که برای چغندر ۳۵/۳۲ تن در هکتار به دست آمده است. و تولید پیش بینی شده برای چغندر از ۱۹/۶۹ تا ۳۲/۸۴ متغیر است. ۵۰% از اراضی در کلاس S۱ و ۵۰% از اراضی در کلاس S۲ قرار می گیرند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی تناسب اراضی ، کیفی ، کمی ، پارامتریک ، چغندرقند ، دشت مشهد