بررسی قاعده نفی عسر و حرج از منظر فقه و حقوق

پژوهش حاضر با هدف بررسی قاعده نفی عسر و حرج از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران پرداخته شده است. قاعده نفی عسر و حرج از جمله قواعد فقهی است که فقها در موارد فراوان به آن استناد کرده است. این قاعده پس از اصلاحات قانونگذاری در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی متجلی گردید و در مباحث مختلف اعم از عبادات و معاملات بدان تمسک شده است. بنابراین قاعده هرگاه مشقتی تحمل ناپذیر، از اجرای احکام نخستین به وجود آید، آن حکم تعدیل می شود . یکی از کاربردهای قاعده نفی حرج، در زمان طلاق است که زوجه با اثبات عسر و حرج در تداوم زندگی اش با زوج، می تواند درخواست طلاق دهد. روش این پژوهش کتابخانه ای است. در این مقاله سعی شده است که نفی عسر و حرج در مسائل فقهی و حقوقی مورد بررسی گیرد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قاعده نفی عسر و حرج کاربردهای بسیاری در مسائل فقهی خانوادگی دارد. گستردگی جریان این قاعده به امور بسیاری بستگی دارد که برخی از آنها مورد اختلاف نظر فقیهان و حقوق دانان است. در این پژوهش مبانی فقهی موثر در جریان این قاعده بررسی شده است که مقصود از حرج در این قاعده، حرج فعلی شخصی و اعم از حرج جسمی و روحی است.

کلیدواژه ها:

عسر و حرج ، زوجیت ، احکام فقهی ، قانون.