بررسی بهره وری آب آبیاری سویا در مزارع استان گلستان

این پژوهش با هدف اندازه گیری آب مصرفی و بهره وری آب تحت مدیریت زارعین در ۴۴ مزرعه سویا ( ۳۷ مزرعه آبی و ۷ مزرعه دیم) در سه منطقه گرگان، علی آباد و کردکوی-بندرگز در استان گلستان در سال ۱۳۹۹ اجرا شد. خواص فیزکو شیمیایی خاک و آب، روش آبیاری، میزان آبیاری و مشخصات زراعی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در مناطق گرگان، علی آباد و کردکوی-بندرگز به ترتیب ۱۳ %، ۷ % و ۲۸ % اراضی به صورت بارانی آبیاری شدند و بقیه به صورت سطحی بود. مقدار آب ورودی به مزرعه در روش سطحی با استفاده از فلوم و در روش بارانی با دبی سنج اندازه گیری شد و با نیاز آبی سویا مقایسه شد. نتایج نشان داد که نیاز آبی خالص سویا در سال ۱۳۹۹ در کشت بهاره برای شهرهای گرگان، علی آباد و کردکوی-بندرگز به ترتیب برابر ۵۹۳، ۴۳۵ و ۵۱۶ و برای کشت تابستانه برابر با ۵۲۵، ۳۹۸ و ۴۸۶ میلی متر بود که نسبت به مقادیر بلندمدت برای کشت های بهاره و تابستان به ترتیب ۲۵ و ۲۲ درصد و نسبت به سند ملی ۴۵ و ۶۴ درصد افزایش داشت. میانگین مقدار آب آبیاری ورودی به مزارع سویا در سال زراعی ۹۹ در مناطق گرگان، علی آباد و کردکوی-بندرگز به ترتیب ۴۴۶۰، ۴۶۲۰ و۱۵۰۰ مترمکعب در هکتار بود و در این مناطق به ترتیب ۸۰ %، ۴۵ % و ۱۰۰ % زارعین کم آبیاری انجام دادند. در سال زراعی موردنظر سهم بارش در تامین نیاز آبی اراضی تحت آبیاری سویا در مناطق گرگان، علی آباد و کردکوی–بندرگز در اراضی آبی به ترتیب ۲۰، ۲۱ و ۳۳ درصد بود. متوسط بهره وری آب کاربردی سویا در گرگان و علی آباد ۴۶/۰ و ۵۱/۰ کیلوگرم بر مترمکعب و در کردکوی-بندرگز در اراضی آبی ۶/۱ و در اراضی دیم ۹/۲ کیلوگرم بر مترمکعب بود. میانگین بهره وری آب آبیاری در روش بارانی نیز ۴۵/۱ کیلوگرم بر مترمکعب بود که ۵۶% بیشتر از روش سطحی بود.

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، سویا ، گلستان ، نیاز آبی ، مدیریت آبیاری