اثربخشی خانواده درمانی رفتاری بر قواعد خانوادگی نوجوانان ترک کننده سوء مصرف مواد

زمینه و هدف: سوء مصرف مواد در نوجوانان به یکی از چالش های اساسی جامعه در حال حاضر تبدیل شده است و شیوع آن پیامدهای منفی فراوانی بر افراد، خانواده ها و جامعه داشته است. قواعد خانوادگی یکی از مهم ترین عوامل خانوادگی است که نقش کلیدی در گرایش، بهبودی و بازگشت به سوء مصرف مواد نوجوانان دارد. پژوهش ها نشان داده که درمان خانواده محور اثربخش ترین روش بهبود قواعد خانوادگی، کارکرد انطباقی خانواده و پیشگیری یا درمان نوجوانان درگیر سوء مصرف مواد است، در حالیکه پژوهش های اندکی به تعیین اثربخشی درمان های خانواده محور بر قواعد خانوادگی نوجوانان دارای اختلال مصرف مواد پرداخته اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی خانواده درمانی رفتاری بر قواعد خانوادگی نوجوانان ترک کننده سوء مصرف موادانجام شد. روش پژوهش: روش پژهش حاضر آزمایشی تک موردی، از نوع خط پایه چندگانه بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند خط پایه، مداخله و پیگیری برای نوجوانان و مادران آن ها انجام شد. مادران به خطرده مقیاس های قواعد خانوادگی پرسشنامه پیوستگی و انطباق پذیری خانوادگی FACES-II پاسخ دادند. داده ها به روش ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا RCI و فرمول درصد بهبودی تحلیل شدند. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد خانواده درمانی رفتاری باعث بهبود قواعد خانوادگی نوجوانان ترک کننده سوء مصرف مواد شد، شاخص تغییر پایا پس از مرحله مداخله در آزمودنی اول، دوم، سوم، چهارم، و پنجم به ترتیب ۵/۱۵، ۵/۲۳، ۶/۱۱، ۵/۲۳ و ۶/۹۸ به دست آمد ۱/۹۶ همچنین هر پنج آزمودنی درصد بهبودی معنی دار قابل توجهی در خرده مقیاس قواعد خانوادگی ۴۵، ۴۱/۱، ۳۲/۱، ۴۶ و ۳۹/۹ درصد را نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به دست آمده و از آنجا که خانواده درمانی رفتاری باعث بهبود قواعد خانوادگی می شود بنابراین مشاوران خانواده و اعتیاد می توانند از خانواده درمانی رفتاری برای بهبود فرایند درمان نوجوانان درگیر سوء مصرف مواد استفاده کنند.

کلیدواژه ها:

خانواده درمانی رفتاری ، سوء مصرف مواد ، قواعد خانوادگی ، نوجوانان