داستانی از چند چشم انداز (مطالعه تطبیقی تاج ستانی بهرام گور در شاهنامه و منابع تاریخی)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 191

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-10-4_003

تاریخ نمایه سازی: 17 خرداد 1401

چکیده مقاله:

بهرام پنجم یا بهرام گور (۴۲۰-۴۳۸ م.) یکی از پادشاهانی است که یاد و خاطره ی زندگی و فرمانروایی او در منابع تاریخی و ادبی دوره ی اسلامی، با شاخ و برگ های داستانی و افسانه ای آمیخته شده است. بهرام، پادشاه تاریخ و افسانه هاست و داستان ها و افسانه های بسیاری درباره ی او بازگو می شود و گهگاه حتی چهره ی یک پادشاه افسانه ای یا پهلوانی جنگاور به خود می گیرد. یکی از شناخته شده ترین داستان ها درباره ی بهرام گور، داستان نبرد بهرام گور با شیرها و تاج ستانی اوست که هم در شاهنامه ی حکیم ابوالقاسم فردوسی و هم در بسیاری از منابع تاریخی دوره ی اسلامی دیده می شود. در این پژوهش به مطالعه ی تطبیقی گزارش داستان تاج ستانی بهرام گور و نبرد او با شیرها در شاهنامه ی فردوسی با مهم ترین منابع تاریخی دوره ی اسلامی خواهیم پرداخت. این پژوهش نشان می دهد که به طورکلی، هسته ی اصلی گزارش شاهنامه ی فردوسی و مهم ترین منابع تاریخی دوره ی اسلامی درباره ی تاج ستانی بهرام گور و نبرد با شیرها یکی است و در مطالعه ی تاریخ ساسانیان باید همواره شاهنامه را به عنوان یک منبع تاریخی نگریست.  

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: ساسانیان ، یزدگرد یکم ، بهرام پنجم/ گور ، تاج ستانی ، نبرد با شیرها ، شاهنامه ی فردوسی ، منابع تاریخی دوره ی اسلامی

نویسندگان

شهرام جلیلیان

گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز

علی خلیلی

کارشناس ارشد تاریخ ایران باستان از دانشگاه شهید چمران اهواز

مختار ابراهیمی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذرنوش، آذرتاش. (۱۳۷۴). راه های نفوذ فارسی در فرهنگ و ...
  • آلتهایم، فرانتس. (۱۳۶۹). کمک های اقتصادی در دوران باستان یا ...
  • آیدنلو، سجاد. (۱۳۸۶). «تاملاتی درباره ی منبع و شیوه ی ...
  • (۱۳۹۰). دفتر خسروان: برگزیده ی شاهنامه ی فردوسی. تهران: سخن ...
  • ابن بلخی. (۱۳۶۳). فارسنامه ی ابن بلخی. به سعی و ...
  • امیدسالار، محمود. (۱۳۷۶). «در دفاع از فردوسی». ترجمه ی ابوالفضل ...
  • (۱۳۷۸). «در معنای دفتر/ نامه ی پهلوی در شاهنامه». ایران ...
  • (۱۳۸۸). «خداینامه». دانشنامه ی زبان و ادب فارسی، به سرپرستی ...
  • باسورث، ک. ا. (۱۳۷۳). «ایران و تازیان پیش از اسلام». ...
  • بلعمی، ابوعلی محمد بن محمد. (۱۳۸۵). تاریخ بلعمی. به تصحیح ...
  • بیرونی، ابوریحان. (۱۳۹۲). آثار باقیه از مردمان گذشته. ترجمه و ...
  • تجارب الامم فی اخبار ملوک العرب و العجم. (۱۳۷۳). به ...
  • تفضلی، احمد. (۱۳۷۶). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به ...
  • تقی زاده، سید حسن. (۱۳۳۹ الف). «منشاء فارسی شاهنامه ی ...
  • تقی زاده، سیدحسن. (۱۳۳۹ ب). «منشاء قدیم شاهنامه و مآخذ ...
  • ثعالبی مرغنی، حسین بن محمد. (۱۳۷۲). شاهنامه ی کهن: پارسی ...
  • جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر. (۱۳۸۶). تاج (آیین کشورداری در ...
  • جلیلیان، شهرام. (۱۳۹۱). «ایران گرایی در اخبار الطوال ابوحنیفه دینوری». ...
  • (۱۳۹۴). «افسانه ی مرگ یزدگرد بزه گر». تحقیقات تاریخ اجتماعی، ...
  • (۱۳۹۵). «سه چهره ی یک پادشاه: گناهکار، پیروزمند و نیک، ...
  • حمزه ی اصفهانی، حسن. (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمه ...
  • حمیدیان، سعید. (۱۳۸۷). درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی. تهران: ...
  • خالقی مطلق، جلال. (۱۳۷۷). «در پیرامون منابع فردوسی». ایران شناسی، ...
  • (۱۳۸۱ الف). «یکی مهتری بود گردن فراز». سخن های دیرینه ...
  • (۱۳۸۱ ب). «جوان بود و از گوهر پهلوان». سخن های ...
  • (۱۳۸۶). «از شاهنامه تا خداینامه: جستاری درباره ی مآخذ مستقیم ...
  • (۱۳۹۰ب). «شاهنامه سرایی در ایران». فردوسی و شاهنامه سرایی، با ...
  • (۱۳۹۰الف). «حماسه». فردوسی و شاهنامه سرایی، با مقدمه ی غلامعلی ...
  • (۱۳۹۰ج). «ابومنصور محمد بن عبدالرزاق». فردوسی و شاهنامه سرایی، با ...
  • (۱۳۹۰ د). «شاهنامه ی ابومنصوری». فردوسی و شاهنامه سرایی، با ...
  • خطیبی، ابوالفضل. (۱۳۸۱). «یکی نامه بود از گه باستان (جستاری ...
  • خواجه نظام الملک، حسن بن علی. (۱۳۵۸). سیاست نامه. به ...
  • خوارزمی، ابوعبدالله محمد بن احمد بن یوسف کاتب. (۱۳۴۷). ترجمه ...
  • دانش پژوه، محمدتقی. (۱۳۷۹). «تصویر در داستان بهرام گور». پژوهش ...
  • دبیرسیاقی، سیدمحمد. (۱۳۸۴). زندگینامه ی فردوسی و سرگذشت شاهنامه. تهران: ...
  • دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود. (۱۳۸۱). اخبار الطوال. ترجمه ی ...
  • دینوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه. (۱۹۹۲م). المعارف. تحقیق ...
  • رستگار فسایی، منصور. (۱۳۸۸). فرهنگ نام های شاهنامه. تهران: پژوهشگاه ...
  • زرین کوب، عبدالحسین. (۱۳۷۳). تاریخ مردم ایران (۱)؛ ایران قبل ...
  • زند بهمن یسن. (۱۳۷۰). تصحیح متن، آوانویسی، برگردان فارسی و ...
  • سالم، عبدالعزیز. (۱۳۸۳). تاریخ عرب قبل از اسلام. ترجمه ی ...
  • شاپورشهبازی، علیرضا. (۱۳۸۹). تاریخ ساسانیان: ترجمه ی بخش ساسانیان از ...
  • شهرستان های ایرانشهر (۱۳۸۸). نوشته ای به زبان فارسی میانه ...
  • شیپمان، کلاوس. (۱۳۸۴). مبانی تاریخ ساسانیان. ترجمه ی کیکاووس جهانداری، ...
  • طبری، محمد بن جریر. (۱۳۵۲). تاریخ طبری یا تاریخ الرسل ...
  • عثمانف، محمد نوری. (۱۳۵۴). «خداینامه ها و شاهنامه های مآخذ ...
  • فرای، ریچارد نلسون. (۱۳۷۳). «تاریخ سیاسی ایران در دوره ی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۹۳). شاهنامه. دفتر ششم. به کوشش جلال خالقی ...
  • قزوینی، محمد. (۱۳۶۲). «مقدمه ی قدیم شاهنامه». هزاره ی فردوسی؛ ...
  • کریستن سن، آرتور امانوئل. (۱۳۵۰). کارنامه ی شاهان در روایات ...
  • (۱۳۷۴). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه ی رشید یاسمی، تهران: ...
  • گردیزی، عبدالحی الضحاک ابن محمود. (۱۳۴۷). زین الاخبار. به مقابله ...
  • متینی، جلال. (۱۳۷۷). «درباره ی مساله ی منابع فردوسی». ایران ...
  • مجمل التواریخ و القصص. (۱۳۸۳). به تصحیح ملک الشعرا بهار، ...
  • محجوب، محمدجعفر. (۱۳۶۱). «گور بهرام گور». ایران نامه، واشینگتن، سال ...
  • محمدی ملایری،محمد. (۱۳۷۹). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال ...
  • مسعودی، علی بن حسین. (۱۳۸۲). مروج الذهب و ...
  • مقدسی، مطهر بن طاهر. (۱۳۴۹). آفرینش و تاریخ. ج۳، ترجمه ...
  • مینوی، مجتبی. (۱۳۷۲). فردوسی و شعر او. تهران: توس ...
  • نولدکه، تئودور. (۱۳۶۹). حماسه ی ملی ایرانیان. ترجمه ی بزرگ ...
  • (۱۳۷۸). تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان. ترجمه ...
  • یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب. (۱۳۶۶). تاریخ یعقوبی. ج۱، ترجمه ...
  • Hanaway, W. L. (۱۹۸۹). “Bahrām V Gōr in Persian Legen ...
  • Harper, P. O. and P. Meyers. (۱۹۸۱). Silver Vessels of ...
  • Khaleghi-Motlagh, Dj. (۱۹۸۵). “Abū Manṣūr Moḥammad B. ʻAbd Al-Razzāq”, Encyclopaedia ...
  • Klima, Otakar. (۱۹۸۹). “Bahrām IV”, Encyclopaedia Iranica. edited by Ehsan ...
  • نمایش کامل مراجع