موانع و چالشهای توسعه علوم انسانی در ایران

علم و دانش به صورت کلی و علوم انسانی به صورت خاص، تقدیر و سرنوشت جوامع را در رسیدن به قله های توسعه و پیشرفت و یا باز ماندن و عقب افتادگی تعیین می نماید. علوم انسانی، مبنا و زمینه ساز توسعه و پیشرفت جوامع و همچنین سازنده ماهیت آنان است. توسعه و پیشرفت کشورها در گرو داشتن مهارت در علوم انسانی و دست یافتن به مجموعه ای از دستگاه های نظری و نظارت معرفتی بر این مجموعه هاست. جوامع و کشورهایی که به توسعه همه جانبه دست یافته اند؛ در اولین قدم، در زمینه تفکر، اندیشه ورزی و فلسفه رشد کرده اند. با نگاهی به تاریخ و تمدن شکوهمند ایران میتوان دریافت که ایران نیز زمانی به اوج اقتدار علمی رسیده و در علوم و معارف انسانی، هم از نظر نظام های معرفتی و هم نهادهای علمی سرآمد بوده و به دلیل این پیشتازی در حوزه فلسفه و خردورزی به افتخار آفرینی در حوزه علوم تجربی نیز رسیده است اما متاسفانه در سده های اخیر، علوم انسانی شان و جایگاه اصلی خود را از دست داده و نتوانسته نقش تاریخی و سازنده خود را ایفا نماید. این مقاله در صدد پاسخگویی به این سئوال اصلی است که؛ دلایل توسعه نیافتگی علوم انسانی در ایران چیست؟ در پاسخ به این سئوال با بهره گیری از چارچوب نهادگرایی میتوان این فرضیه را در بوته آزمون قرار داد که مجموعهای از عوامل سیاسی، معرفتی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سبب به حاشیه رانده شدن علوم انسانی و در نتیجه عقب ماندگی آن در جامعه ایرانی شده است.

کلیدواژه ها:

علوم انسانی ، توسعه ، موانع ، چالشها ، ایران.