ترویج و توسعه کشاورزی در اندیشه پیامبر اسلام به عنوان یکی از زیرساخت های مهم برای ایجاد تمدن اسلامی

برای ایجاد شناخت اجمالی از سنت قولی و فعلی پیامبر اکرم (ص) در این موضوع لازم و ضروری است اوضاع، احوال و اندیشهمردم حجاز آن روزگار به صورت خلاصه شناخته شود. اعراب در آن زمان به صورت قبیله ای زندگی می کردند. این نوع زندگیفرهنگی خاص به خود داشت و خوی تجاوز، جنگ طلبی، تعصب، رقابت ناصحیح و دشمنی های دیرینه با قبیله های دیگر ازویژگی های آن زمان بود. این موضوعات تاثیر منفی زیادی بر کشاورزی، دامداری، تخریب مراتع و جنگل ها داشت. به دلیل وجوددشمنی ها، جنگ ها و حملات بی رحمانه به قبایل و در نتیجه سوزاندن مراتع، تخریب چاه های آب و تصاحب آنها، ناامنی سراسرحجاز آن روزگار را فرا گرفته بود و مردم همواره از آینده و سرنوشت اموالشان بیمناک بودند. این مسائل می توانست امید کشاورزانو دامداران را به یاس مبدل کرده و حاصل زحماتشان را به باد دهد. از طرفی اعراب جاهلی از دانش کشاورزی و دامداری بی بهرهبودند و براساس خرافات و باورهای بیاساس عمل می کردند. مثلا بعضی از درختان را می پرستیدند و بعضی از درختان را کانونشر و بدی میدانستند. این مسائل نابسامانی ها و پیامدهای ویرانگری بر زندگی مردم آن زمان حجاز داشت. در این پژوهش با استنادبه سنت عملی و قولی پیامبر به ضرورت تحول و انقلاب در امر کشاورزی پرداخته شده است. با توجه به اینکه تحولات ساختاریدر هر جامعه بدون فرهنگ سازی تحقق نمی یابد، بنابراین به شیوه های فرهنگ سازی حضرت رسول اکرم (ص) با استناد به منابع معتبربدین ترتیب پرداخته شده است. ۱-ایجاد انگیزه در مردم و تشویق به کشاورزی ۲-معرفی جایگاه و ارزش خاک ۳-معرفی ارزشو جایگاه آب در اسلام ۴-ممنوعیت قطع درختان ۵-جایگاه و ارزش کار و تلاش در اسلام ۶-عدالتورزی در کسب و کار ۷-رابطه عدالت اجتماعی با پیشرفت در تولید. بنابراین گام اول رسول خدا تصویب، جا انداختن و ساختن افکار درباره منزلت کشاورزانو جایگاه کشاورزی بود. و در گام دوم نیز که به خاطر عدم گنجایش این مقاله به طور اجمالی پردازش شده است، حضرت پیامبرعظیم الشان اسلام به تقنین کشاورزی پرداخت و با قانون گذاری و اجرائی سازی قوانین به امر کشاورزی سامان داده و موجبپیشرفت و توسعه کشاورزی و دامداری در سرزمین حجاز آن روزگار گردید.

کلیدواژه ها:

کشاورزی ، سیره عملی ، سیره قولی ، فرهنگ سازی ، تقنین کشاورزی