مدیریت پایدار خاک و نقش آن در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای

افزایش غلظت گازهای گلخانه­ای اثرات جبران ناپذیری بر تغییر اقلیم، محیط زیست و سلامت بشر دارد. دی اکسید کربن (CO۲)، متان (CH۴) و نیتروزاکساید (N۲O) گازهای گلخانه­ای اصلی هستند. فعالیت میکروبی، تنفس ریشه، فرآیندهای تجزیه شیمیایی و همین طور تنفس هتروتروفی موجودات خاک منجر به تولید گازهای گلخانه­ای در خاک­ها می­گردند. میزان انتشار گازهای گلخانه­ای متاثر از عوامل گوناگون محیطی و مدیریتی است. جریان کربن از خاک به اتمسفر به­صورت دی اکسید کربن ناشی از تنفس و سایر فعالیت­های موجودات زنده خاک است. نیتروزاکساید از طریق فرآیندهای نیتریفیکاسیون و دنیتریفیکاسیون و متان با فرآیند متانوژنز میکروبی تحت شرایط غیرهوازی تولید می­شود. میزان انتشار گازهای گلخانه­ای با استفاده از روش­های گوناگونی اندازه­گیری می­شود که متداول­ترین نوع آن روش اتاقک بسته است. مدیریت صحیح خاک­های کشاورزی پتانسیل قابل توجهی در کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای دارد. به­کارگیری تناوب زراعی، استفاده از محصولات پوششی، اعمال روش­های خاک­ورزی حفاظتی، نگهداری بقایای محصولات و پرهیز از سوزاندن یا حذف نمودن آن ها، از جمله روش­های مدیریتی مناسب جهت کاهش انتشار دی اکسید کربن از خاک هستند. راه­کارهایی از قبیل مدیریت بهتر نیتروژن از طریق کاربرد به موقع کودهای نیتروژنی و متناسب با مقدار نیاز محصول و تقسیط­ آن ها در مراحل گوناگون رشد گیاه، گنجاندن محصولات لگوم در تناوب زراعی، مدیریت مناسب بقایای گیاهی، استفاده از کودهای آهسته رهش و مصرف مواد بازدارنده­ نیتریفیکاسیون و دنیتریفیکاسیون باعث کاهش انتشار نیتروزاکساید از خاک می­گردند. کاهش انتشار متان نیز از طریق زهکشی شالیزارها به منظور ایجاد تهویه مناسب برای اکسیداسیون متان و تجزیه بقایای گیاهی قبل از غرقاب شدن از طریق خاک­ورزی یا تبدیل آن ها به کمپوست امکان­پذیر است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، کشاورزی حفاظتی ، گرمایش جهانی ، دی اکسید کربن ، متان ، نیتروزاکساید