بررسی نقش عناصر اصلی فضا و ابزار شناخت در ادراک نابینایان

نابینایان به عنوان انسانی نیازمند به ارتباط با محیط، لازم ا ست که به نوعی اطلاعات عرضه شده از محیط را دریافت کنند و برای شناخت محیط های سازگار و متناسب با نیازهای ادراکی- رفتاری نابینایان باید شناخت صحیح و دقیق از رابطه بین نابینا و فضا بدست آورد؛ هم چنین برای درک بهتر نابینایان از محیط اطراف که بدون استفاده از حس بینایی هستند بایستی تشخیص فضا، درک و جهت یابی برای آنان امکان پذیر باشد. شناخت رابطه بین عناصر فضا، ابزار شناخت و تاثیر آنان بر سطوح مختلف رفتاری، احساسی و ادراکی از محیط دارای اهمیت خاصی است. پرسش اصلی در این پژوهش آن است که، نقش عناصراصلی فضا و ابزار شناخت در ادراک نابینایان چگونه است؟ برای پاسخ به این پرسش با مراجعه به متون، ابتدا معنا و استفاده آنان در محیط جمع بندی گردیده پس از آن در مورد مدارس نابینایان و چگونگی استفاده این عناصر و ابزار در محیط آنان مورد بررسی قرار گرفته است. در فرایند تحقیق از تکنیک های توصیفی- تحلیلی استفاده شده و داده های مورد نیاز برای شکل گیری نظری موضوع با روش کتابخانه ای صورت گرفته است. در این راستا مبنای تحلیل نمونه ی موردی مدارس نابینایان است. دستاوردهای تحقیق نشان دهنده آن است که استفاده از این عناصر فضا (نقطه، خط، سطح و حجم) و ابزار شناختی( حواس پنجگانه، برای نابینایان بجز بینایی)، می تواند تاثیر بسزایی در ادراک نابینایان از محیط و فضایی که در آن قرار گرفته اند باشد و در هنگام خلق فضاهای معماری برای نابینایان توجه به عناصر فضا، مبانی ادراک و احساس نابینا و ارزیابی آنها به کمک ضوابط نابینایی می توان به الگوهایی از طراحی فضا دست یابیم که مناسب نابینا باشد.

کلیدواژه ها:

عناصر فضا ، ادراک ، نابینایان ، شناخت ، ابزار شناخت.