ارزیابی برخی معادلات نفوذ آب در خاک در کاربری های مختلف در حوزه آبخیز کجور

مطالعه نفوذ به عنوان یکی از اجزای چرخه­ آب به منظور مدیریت و برنامه­ریزی پروژه­های آبی ضروری می­باشد. از آن­جا که اندازه­گیری نفوذ در عرصه هزینه­بر و مستلزم صرف زمان زیاد است، لذا از مدل­های مختلف برای برآورد مقدار نفوذ استفاده می­شود که هر مدل در شرایط خاص، برازش مناسبی را با داده­های تجربی از خود نشان می­دهد. انتخاب مدل مناسب در مدیریت منابع آب حائر اهمیت می­باشد. از این­رو، در این تحقیق، ابتدا با استفاده از استوانه مضاعف در چهار کاربری جنگل، باغ، کشاورزی و اراضی ساحلی، اقدام به اندازه­گیری نفوذ شد و در مرحله بعد، مدل­های نفوذ سازمان حفاظت خاک آمریکا SCS، فیلیپ، کوستیاکف، گرین­ و­آمپ و هورتون با استفاده از شاخص­های ضریب تبیین (R۲)، معیار کفایت ناش-ساتکلیف (NSSS)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)،  و میانگین خطا (ME) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مدل­ کوستیاکوف در هر چهار کاربری با بالاتر بودن R۲، معیار کفایت ناش-ساتکلیف و RMSE کمتر، بهترین برازش را با داده­های تجربی داشته است. ضمن آن­که مقادیر ME بیانگر این بوده که مدل­ کوستیاکوف در کاربری باغ، مقادیر را بیشتر از مقدار واقعی ارزیابی کرده است و در سایر کاربری­ها، مدل کم­برآوردگر بوده است. در حالی­که مدل­ نفوذ سازمان حفاظت خاک آمریکا SCS در تمام کاربری­ها دارای کم­برآوردی بوده و از این حیث عملکرد پایدارتری نسبت به سایر مدل­ها از خود نشان داده است. در مجموع، مدل کوستیاکوف در تمام کاربری­ها در رتبه نخست قرار گرفت و پس از آن مدل­های سازمان حفاظت خاک آمریکا SCS، فیلیپ، گرین­و­آمپ و هورتون در رده­های بعدی قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

مدل نفوذ SCS ، مدل فیلیپ ، مدل کوستیاکف ، مدل گرین و آمپ ، مدل هورتون ، نفوذ ، کاربری اراضی ، حوره آبخیز کجور