تحلیل مکانی و زمانی تغییرات آب مجازی گندم در استان سیستان و بلوچستان

در این پژوهش، تغییرات مکانی و زمانی میزان آب مجازی گندم به­عنوان یکی از محصولات استراتژیک استان سیستان و بلوچستان، بررسی شد. برای این منظور، از داده­های ۱۲ ساله هواشناسی، عملکرد محصول، سطح زیرکشت و شیوه آبیاری استفاده شد. متوسط ۱۲ ساله آب مصرفی خالص برای تولید گندم در استان برابر ۳۰۳ میلیون مترمکعب بود که ۲/۹ درصد آن از طریق آب سبز تامین شد. میزان خالص آب مجازی بین مقادیر ۵۹/۱ (شهرستان خاش) تا ۱۸/۶ (شهرستان زابل) مترمکعب بر کیلوگرم متغیر بود و میانگین ۱۲ ساله آن در سطح استان برابر با ۴۲/۳ مترمکعب بر کیلوگرم به دست آمد. میانگین واردات و صادرات آب مجازی استان به­ترتیب ۱۰۴۳ و ۲/۴۳ میلیون مترمکعب بود و شهرستان­های زاهدان و زهک به ترتیب بزرگ ترین واردکننده و صادرکننده آب مجازی استان بودند. نتایج نشان داد که ۱۰ درصد کاهش تلفات آب در نتیجه­ی بهبود راندمان آبیاری، می­تواند با ۷/۱۱ درصد کاهش در میزان آب مصرفی برای تولید گندم، شاخص خودکفایی را ۲/۱۸ درصد افزایش و وابستگی به واردات آب مجازی به استان را تا ۶۲/۳ درصد کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

آب آبی ، آب سبز ، بهره وری آب آبیاری ، شاخص کم آبی ، عملکرد گندم