بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر صفات فنولوژیک و مرفولوژیک ارقام آفتابگردان (Helianthus annuus L) در شرایط دیم

آفتابگردان (Helianthus annuus L) یکی از مهمترین گیاهان روغنی است که روغن آن از کیفیت مطلوب برخوردار می باشد، با توجه به اینکه در شرایط زراعت دیم، آفتابگردان می تواند به شکل مطلوب از رطوبت ذخیره شده در خاک استفاده نماید بنابراین امکان کشت این گیاه در چنین شرایطی فراهم گردیده در همین راستا آزمایشی در به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار درایستگاه تحقیقات دیم کشاورزی سنندج اجرا شد. کرت های اصلی آزمایش شامل 4 تاریخ کاشت و کرتهای فرعی شامل 3 رقم آفتابگردان ( رکورد، زاریا، آذرگل) بود، صفات مورد ارزیابی شامل روز تا ستاره ای شدن، طول دوره رویشی، روز تا پایان گل دهی ، طول دوره زایشی، طول دوره گل دهی ، طول دوره پر شدن دانه، طول دوره رشد، ارتفاع گیاه وقطر ساقه بود نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری در طول پر شدن دانه تیمار تاریخ کاشت و رقم وجود نداشت، همچنین در مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن در سطح 5% نتایج نشان داد که بیشترین طول پر شدن دانه با 13 روز از رقم رکورد بدست آمد، از آن جا که رقم رکورد ازطول دوره رشد بیشتری نسبت به سایر ارقام برخوردا ر بوده همچنین از فاصله زمانی بیشتری بین مرحله پایان گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیکی برخوردار می باشد بنابراین می توان انتظار داشت که طول پر شدن دانه در آن طولانی ترباشد، رقم زاریا با 12 روز کمترین طول پر شدن دانه را نشان داد، در ادامه نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در طول دوره زایشی تیمار رقم در سطح 1% وجود دارد د ر مقایسه میانگین ها بیشترین طول دوره زایشی با 44 روزمربوط به رقم رکورد وکمترین طول دوره زایشی با 41 روز مربوط به رقم زاریا بود ازآنج ا که رقم رکورد از طول دوره رشد و پرشدن دانه بیشتری برخوردار بوده بنابراین می توا ن انتظار داشت دارای بیشترین طول دوره زایشی باشد، همچنین نتایج نشان داد که رقم رکورد با 125 روز دارای بیشترین طول دوره رشد و رقم زاریا با 122 رو ز دارای کمترین طول دوره رشد می باشد، بیشترین قطر ساقه با 1/5 سانتیمتر و بیشترین ارتفاع با 98 سانتیمترمربوط به رقم رکو رد بود، همچنین نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در دوره رویشی در تیمار رقم وجودنداشت، درمقایسه میانگین ها بیشترین زمان رشد رویشی از رقم رکورد با 69 روز وکمترین زمان دوره رویشی از رقم زاریا با 64 روز بدست آمد. مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن در سطح 5% نشان داد که بیشترین زمان پایان گل دهی در تاریخ کاشت اول با 108 روز و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم با 102 روز بوده است به طوریکه بیشترین زمان پایان گل دهی با 106 روز از رقم رکورد و کمترین زمان پایان گل دهی با 103 روز از رقم زاریا بدست آمد، بیشترین مدت زمان ستاره ای شدن با 8 روز از رقم رکورد بدست آمده همچنین رقم رکورد با 28 روز و رقم زاریا با 22 روز به تریتیب از بیشترین و کمترین طول دوره گل دهی برخوردا ر بودند.

کلیدواژه ها:

تاریخ کاشت ، رقم ، شرایط دیم ، آفتابگردان ، صفات فنولوژیک ، صفات مرفولوژیک