بررسی اثر تغییر اقلیم و تغییر کاربری اراضی بر بیابانزایی منطقه حفاظت شده شیراحمد سبزوار

بیابانزایی به عنوان یک فرآیندی پویا، موجب کاهش قابلیت اراضی توسط عوامل انسانی و طبیعی می شود؛ بنابراین شناختمعیارها و شاخص های موثر و تشدیدکننده این فرآیند تهدیدی، امری ضروری است که باید بررسی و ارزیابی گردد. لذا، در این تحقیقبه بررسی تغییر پارامترهای اقلیمی و کاربری اراضی به عنوان دو عامل اصلی در توسعه بیابانزایی در پناهگاه حیات وحش شیراحمدسبزوار در طی دوره زمانی ۲۰۰۹ و ۲۰۱۹ پرداخته شد. برای بررسی تغییر اقلیم از ۶ شاخص حدی دما و شاخص SPI و همچنین برای بررسی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهواره لندست ۵، ۷ و سنجنده های TM و OLI و شاخص NDVI استفاده شد. نقشهکاربری اراضی با استفاده از طبقه بندی نظارت شده و روش حداکثر احتمال به دست آمد. صحت سنجی تصاویر طبقه بندی شده با استفاده از دقت کلی طبقه بندی و ضریب کاپا محاسبه که به ترتیب ۹۳/۴۱ و ۰/۸۴ برای سال ۲۰۰۹ و مقادیر ۹۵/۱۳ و ۰/۸۶ برایسال ۲۰۱۹ به دست آمد. نتایج بررسی تغییر پارامترهای اقلیمی نشان داد که در طی دوره مورد مطالعه، روند خطی شاخص های حدی دوره های گرم افزایشی و روند خطی مربوط به دوره های سرد کاهشی بوده است. بر اساس شاخص SPI که مقدار ۰/۳۳ محاسبهشد، منطقه مورد مطالعه در طبقه نسبتا نرمال از نظر خشکسالی قرار گرفت. همچنین نتایج حاصل از تحلیل تصاویر ماهواره ایطبقه بندی شده نیز حاکی از گسترش افزایش مراتع کم تراکم و کاهش مراتع نیمه متراکم است. این نتایج در کنار کاهش شاخصپوشش گیاهی (بر اساس شاخص NDVI) نشان دهنده پیشروی منطقه به سمت بیابانی شدن خواهد بود.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، کاربری اراضی ، شیراحمد ، بیابانزایی