واکنش تعدادی از ارقام گندم به قارچ Bipolaris sorokiniana عامل پوسیدگی معمولی ریشه

چکیده پوسیدگی معمولی ریشه گندم ناشی از قارچ Bipolaris sorokiniana یکی از مهمترین بیماری های گندم می باشد، که با توجه به خاک زاد بودن عامل بیماری کنترل آن به روش شیمیایی به آسانی امکان پذیر نیست. به همین دلیل به کارگیری سایر روش ها به خصوص استفاده از ارقام مقاوم می تواند در کاهش بیماری مفید باشد. در این بررسی طی تابستان ۱۳۸۴ واکنش ارقام و لاین های گندم در برابر عامل بیماری در شرایط گلخانه با ایجاد آلودگی روی ریشه گیاهان مورد ارزیابی قرار گرفت . برای این منظور ابتدا نه جدایه قارچ عامل بیماری از مزارع گندم استان مرکزی جداسازی و بیماریزایی آنها روی گیاهچه های گندم به اثبات رسید و از بین آنها دو جدایه Kh وSh با بیماریزایی بیشتر انتخاب شدند و اثر آنها روی پانزده رقم و لاین گندم مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش با دو زمان برداشت در مرحله چهار هفته ای و هفت هفته ای گیاه گندم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. وزن خشک اندامهای هوایی و ریشه، در هفته چهارم و وزن خشک اندامهای هوایی و ریشه و درصد آلودگی میان گره زیر طوقه در هفته هفتم اندازه گیری شد و با استفاده از نرم افزارهای SAS و MSTATC آنالیز داده ها صورت گرفت. نتیجه این تحقیق نشان داد که جدایه Sh نسبت به جدایه Kh بیماریزایی بیشتری روی ارقام و لاین های گندم داشته است و واکنش ارقام گندم نسبت به جدایه ها نیز متفاوت بود. در نتیجه ارقام سبلان، زرین و نیک نژاد نسبت به پوسیدگی ریشه در مقایسه با سایر ارقام متحمل تر بودند، در حالی که ارقام مارون، بک کراس روشن و کویر نسبت به بیماری حساس بودند، ارقام پیشتاز، الوند، گاسپارد، الموت، داراب۲، مرودشت و لاین های C-۷۸-۱۴ و M-۷۹-۶ نیز از نظر تحمل به پوسیدگی معمولی ریشه بین دو گروه فوق واقع شدند. واژه های کلیدی: پوسیدگی معمولی ریشه، گندم، Bipolaris sorokiniana